Loading...
यजुर्वेद अध्याय - 5

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 5/ मन्त्र 31
    ऋषिः - मधुच्छन्दा ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - विराट् आर्षी अनुष्टुप्, स्वरः - गान्धारः
    1

    वि॒भूर॑सि प्र॒वाह॑णो॒ वह्नि॑रसि हव्य॒वाह॑नः। श्वा॒त्रोऽसि प्रचे॑तास्तु॒थोऽसि वि॒श्ववे॑दाः॥३१॥

    स्वर सहित पद पाठ

    वि॒भूरिति॒ वि॒ऽभूः। अ॒सि॒। प्रवा॒ह॑णः। प्रवा॒ह॑न॒ इति॑ प्र॒ऽवाह॑नः। वह्निः॑। अ॒सि॒। ह॒व्य॒वाह॑न॒ इति॑ हव्य॒ऽवाह॑नः। श्वा॒त्रः। अ॒सि॒। प्रचे॑ता॒ इति॒ प्रऽचे॑ताः। तु॒थः। अ॒सि॒। वि॒श्ववे॑दा॒ इति॑ वि॒श्वऽवे॑दाः ॥३१॥


    स्वर रहित मन्त्र

    विभूरसि प्रवाहणो वह्निरसि हव्यवाहनः श्वात्रो सि प्रचेतास्तुथोसि विश्ववेदाः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    विभूरिति विऽभूः। असि। प्रवाहणः। प्रवाहन इति प्रऽवाहनः। वह्निः। असि। हव्यवाहन इति हव्यऽवाहनः। श्वात्रः। असि। प्रचेता इति प्रऽचेताः। तुथः। असि। विश्ववेदा इति विश्वऽवेदाः॥३१॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 5; मन्त्र » 31
    Acknowledgment

    व्याखान -

    हे व्यापकेश्वर ! तपाईं विभूः असि = विभु हुनुहुन्छ, अर्थात् तपाईं सर्वत्र प्रकाशित वैभवैश्वर्युक्त हुनुहुन्छ अर्को कुनै छैन । विभु भएर तपाईं सम्पूर्ण जगत् का प्रवाहणः = प्रवाहण अर्थात् आफ्नो-आफ्नो कर्म मा नियम पूर्वक चलाउने र सबैका निर्वाह कारक पनि तपाईं नै हुनुहुन्छ । हे स्वप्रकाशक सर्वरसवाहकेश्वर! तपाईं वह्निः असि हव्यवाहनः = वह्नि हुनुहुन्छ । सबै हव्य उत्कृष्ट रस हरु का भेदक आकर्षक तथा यथावत् स्थापक तपाईं नै हुनुहुन्छ। हे आत्मन् ! तपाईं श्वात्रः असि प्रचेताः = शीघ्र व्यापनशील, हुनुहुन्छ । तथा प्रकृष्ट ज्ञानस्वरूप र प्रकृष्ट ज्ञान का दाता हुनुहुन्छ । हे सर्ववित् ! तुथः असि विश्ववेदः = तपाईं तुथ एवं विश्ववेदा हुनुहुन्छ । 'तुथो वै ब्रह्मः' [ यो शतपथ को श्रुति हो] समस्त जगत् मा विद्यमान, प्राप्त र लाभ गराउने हुनुहुन्छ । ॥१६॥
     

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top