Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 9
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 9/ मन्त्र 33
    ऋषिः - तापस ऋषिः देवता - मित्रादयो मन्त्रोक्ता देवताः छन्दः - कृति, स्वरः - निषादः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    0

    मि॒त्रो नवा॑क्षरेण त्रि॒वृत॒ꣳ स्तोम॒मुद॑जय॒त् तमुज्जे॑षं॒ वरु॑णो॒ दशा॑क्षरेण वि॒राज॒मुद॑जय॒त् तामुज्जे॑ष॒मिन्द्र॒ऽएका॑दशाक्षरेण त्रि॒ष्टुभ॒मुद॑जय॒त् तामुज्जे॑षं॒ विश्वे॑ दे॒वा द्वाद॑शाक्षरेण॒ जग॑ती॒मुद॑जयँ॒स्तामुज्जे॑षम्॥३३॥

    स्वर सहित पद पाठ

    मि॒त्रः। नवा॑क्षरे॒णेति॒ नव॑ऽअक्षरेण। त्रि॒वृत॒मिति॒ त्रि॒ऽवृत॑म्। स्तोम॑म्। उत्। अ॒ज॒य॒त्। तम्। उत्। जे॒ष॒म्। वरु॑णः। दशा॑क्षरे॒णेति॒ दश॑ऽअक्षरेण। वि॒राज॒मिति॒ वि॒ऽराज॑म्। उत्। अ॒ज॒य॒त्। ताम्। उत्। जे॒ष॒म्। इन्द्रः॑। एका॑दशाक्षरे॒णेत्येका॑दशऽअक्षरेण। त्रि॒ष्टुभ॑म्। त्रि॒स्तुभ॒मिति॑ त्रि॒ऽस्तुभ॑म्। उत्। अ॒ज॒य॒त्। ताम्। उत्। जे॒ष॒म्। विश्वे॑। दे॒वाः। द्वाद॑शाक्षरे॒णेति॒ द्वाद॑शऽअक्षरेण। जग॑तीम्। उत्। अ॒ज॒य॒न्। ताम्। उत्। जे॒ष॒म् ॥३३॥

    स्वर रहित मन्त्र

    मित्रो नवाक्षरेण त्रिवृतँ स्तोममुदजयत्तमुज्जेषँवरुणो दशाक्षरेण विराजमुदजयत्तामुज्जेषमिन्द्र ऽएकादशाक्षरेण त्रिष्टुभमुदजयत्तामुज्जेषँविश्वे देवा द्वादशाक्षरेण जगतीमुदजयँस्तामुज्जेषम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    मित्रः। नवाक्षरेणेति नवऽअक्षरेण। त्रिवृतमिति त्रिऽवृतम्। स्तोमम्। उत्। अजयत्। तम्। उत्। जेषम्। वरुणः। दशाक्षरेणेति दशऽअक्षरेण। विराजमिति विऽराजम्। उत्। अजयत्। ताम्। उत्। जेषम्। इन्द्रः। एकादशाक्षरेणेत्येकादशऽअक्षरेण। त्रिष्टुभम्। त्रिस्तुभमिति त्रिऽस्तुभम्। उत्। अजयत्। ताम्। उत्। जेषम्। विश्वे। देवाः। द्वादशाक्षरेणेति द्वादशऽअक्षरेण। जगतीम्। उत्। अजयन्। ताम्। उत्। जेषम्॥३३॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 9; मन्त्र » 33
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - (विद्वान प्रजाजन म्हणत आहे) हे राजन्, (मित्र:) सर्वांचे हितकारी आपण ज्याप्रमाणे (नवाक्षरेण) नऊ अक्षरी याजुषी बृहती छंदाद्वारे (त्रिवृतम्) कर्म, उपासना आणि ज्ञानाच्या (स्तोमम्) स्तुतियोग्य वा उपयुक्त अशा अर्थाला (उदजयत्) उत्तमप्रकारे जाणता, त्याप्रमाणे मी देखील (उज्जेषम्) उत्तमतेने जाणावे. हे प्रशंसनीय सभेष, (वरूण:) सर्वदृष्ट्या श्रेष्ठ असे आपण ज्याप्रमाणे (दशक्षरेण) दहा अक्षरी याजुषी पंक्ति नावाच्या छंदाद्वारे तसेच (विराजम्) विराट छंदाद्वारे प्रतिपादित अर्थाला (उदजयत्) जाणून घेता, त्याप्रमाणे (ताम्) त्या अर्थाला मी देखील (उज्जेषम्) प्राप्त करावे. (इन्द्र:) हे परमैश्वर्यशाली ज्याप्रमाणे आपण (एकादशाक्षरेण) अकरा अक्षरांच्या आसुरी पंक्तीद्वारे (त्रिष्टुभम्) त्रिष्टुप् छंदातील वाणी वा अर्थाला (उदजयत्) चांगल्याप्रकारे जाणता, त्याप्रमाणे मी देखील (ताम्) त्या वाणीला (उज्जेषम्) चांगल्याप्रकारे जाणता, त्याप्रमाणे मी देखील (ताम्) त्या वाणीला (उज्जेषम्) चांगल्याप्रकारे जाणावे. हे सभासदहो, हे (विश्वे) समस्त (देवा:) विद्वज्जनहो, ज्याप्रमाणे आपण (द्वादशाक्षरेण) बारा अक्षरी साम्नी गायत्रीद्वारे तसेच (जगतीम्) जगती छंदाद्वारे संगितलेल्या नीतीचा (उदस्पयत्) प्रसार करता, त्याप्रमाणे मी देखील (ताम्) त्या नीतीचा (उज्जेषम्) प्रचार-प्रसार करावा. (प्रजाजनांनीदेखील वेदांतील मंत्रात व्यक्त केलेल्या अर्थाचे अध्ययन, मनन करावे) ॥33॥

    भावार्थ - भावार्थ - राजपुरुषांचे कर्तव्य आहे की सर्व प्रजाजनांमध्ये मित्रत्वभाव उत्पन्न करावा. त्यांना योग्य ते त्या संस्कारांचे शिक्षण देऊन उत्तमगुणयुक्त विद्वान करावे की ज्यामउळे ते सर्वजण ऐश्वर्यभागी होऊन राजभक्त होतील. ॥33॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top