English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 18/ सूक्त 3/ मन्त्र 63
सूक्त - यम, मन्त्रोक्त
देवता - त्रिष्टुप्
छन्दः - अथर्वा
सूक्तम् - पितृमेध सूक्त
यो द॒ध्रेअ॒न्तरि॑क्षे॒ न म॑ह्ना पितॄ॒णां क॒विः प्रम॑तिर्मती॒नाम्। तम॑र्चतवि॒श्वमि॑त्रा ह॒विर्भिः॒ स नो॑ य॒मः प्र॑त॒रं जी॒वसे॑ धात् ॥
स्वर सहित पद पाठय: । द॒ध्रे । अ॒न्तरि॑क्षे । न । म॒ह्ना । पि॒तॄ॒णाम् । क॒वि: । प्रऽम॑ति: । म॒ती॒नाम् । तम् । अ॒र्च॒त॒ । वि॒श्वऽमि॑त्रा: । ह॒वि:ऽभि॑: । स: । न॒: । य॒म: । प्र॒ऽत॒रम् । जी॒वसे॑ । धा॒त् ॥३.६३॥
स्वर रहित मन्त्र
यो दध्रेअन्तरिक्षे न मह्ना पितॄणां कविः प्रमतिर्मतीनाम्। तमर्चतविश्वमित्रा हविर्भिः स नो यमः प्रतरं जीवसे धात् ॥
स्वर रहित पद पाठय: । दध्रे । अन्तरिक्षे । न । मह्ना । पितॄणाम् । कवि: । प्रऽमति: । मतीनाम् । तम् । अर्चत । विश्वऽमित्रा: । हवि:ऽभि: । स: । न: । यम: । प्रऽतरम् । जीवसे । धात् ॥३.६३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 18; सूक्त » 3; मन्त्र » 63
भाषार्थ -
(यः) जो परमेश्वर (मला) निज महिमा से हम प्राणियों को (दध्रे) धारण कर रहा है, (न) जैसे कि (अन्तरिक्षे) अन्तरिक्ष में वह वायु, मेघ, सूर्य, चान्द, ग्रह, नक्षत्र, तारागणों को धारण किये हुए है। वह (पितृणाम्) हमारे पितृ-कवियों में (कविः) सर्वश्रेष्ठ कवि है, और (मतीनाम्) मतिमानों में (प्रमतिः) सर्वाधिक मतिमान् है। (विश्वमित्राः) हे सर्वभूत- मैत्रीसम्पन्न उपासको ! (हविर्भिः) यज्ञिय हवियों और आत्मसमर्पणों द्वारा (तम्) उसकी (अर्चत) अर्चनाएं किया करो। (सः) वह (यमः) जगन्नियन्ता (नः) हमारा (धात्) धारण-पोषण करे। (प्रतरं जीवसे) ताकि हम दीर्घकाल तक जीवित रह सकें। [पितृ कवि = मनुष्यकवि।]