English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 4/ मन्त्र 6
सूक्त - अथर्वा
देवता - चन्द्रमा अथवा जङ्गिडः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - दीर्घायु प्राप्ति सूक्त
कृ॑त्या॒दूषि॑र॒यं म॒णिरथो॑ अराति॒दूषिः॑। अथो॒ सह॑स्वान् जङ्गि॒डः प्र ण॒ आयुं॑षि तारिषत् ॥
स्वर सहित पद पाठकृ॒त्या॒ऽदूषि॑: । अ॒यम् । म॒णि: । अथो॒ इति॑ । अ॒रा॒ति॒ऽदूषि॑: । अथो॒ इति॑ । सह॑स्वान् । ज॒ङ्गि॒ड: । प्र । न॒: । आयूं॑षि । ता॒रि॒ष॒त् ॥४.६॥
स्वर रहित मन्त्र
कृत्यादूषिरयं मणिरथो अरातिदूषिः। अथो सहस्वान् जङ्गिडः प्र ण आयुंषि तारिषत् ॥
स्वर रहित पद पाठकृत्याऽदूषि: । अयम् । मणि: । अथो इति । अरातिऽदूषि: । अथो इति । सहस्वान् । जङ्गिड: । प्र । न: । आयूंषि । तारिषत् ॥४.६॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 4; मन्त्र » 6
भाषार्थ -
(कृत्यादूषिः) छेदनक्रिया का निवारण करनेवाला (अयम्) यह [जङ्गिड] (मणि:) रत्न है, ( अथो) तथा (अरातिदूषिः ) शत्रुरूप [रोग] कीटाणुओं का निवारण करनेवाला है। (अथो) तथा (सहस्वान्) बलवान् (जङ्गिडः) जङ्गिड (नः आयूंषि) हमारी आयुओं को ( प्रतारिषत्) प्रवृद्ध करे।
टिप्पणी -
[सहस्वान्= सहः बलनाम (निघं० २।९)। प्र तारिषत् = प्रपूर्वस्तरतिर्वृद्ध्यर्थः (सायण)। अथवा हमारी आयुओं को रोगनद से तैराए, पार करे। तॄ प्लवनसंतरणयोः (भ्वादिः)। कृत्या= कृती छेदने (तुदादिः)।]