Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 24/ मन्त्र 31
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - प्रजापत्यादयो देवताः छन्दः - स्वराट् त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    3

    म॒युः प्रा॑जाप॒त्यऽउ॒लो ह॒लिक्ष्णो॑ वृषद॒ꣳशस्ते धा॒त्रे दि॒शां क॒ङ्को धुङ्क्षा॑ग्ने॒यी क॑ल॒विङ्को॑ लोहिता॒हिः पु॑ष्करसा॒दस्ते त्वा॒ष्ट्रा वा॒चे क्रुञ्चः॑॥३१॥

    स्वर सहित पद पाठ

    म॒युः। प्रा॒जा॒प॒त्यऽइति॑ प्राजाऽप॒त्यः। उ॒लः। ह॒लिक्ष्णः॑। वृ॒ष॒द॒ꣳशऽइति॑ वृषऽद॒ꣳशः। ते। धा॒त्रे। दि॒शाम्। क॒ङ्कः धुङ्क्षा॑। आ॒ग्ने॒यी। क॒ल॒विङ्कः॑। लो॒हि॒ता॒हिरिति॑ लोहितऽअ॒हिः। पु॒ष्क॒र॒सा॒दऽइति॑ पुष्करऽसा॒दः। ते। त्वा॒ष्ट्राः। वा॒चे। क्रुञ्चः॑ ॥३१ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    मयुः प्राजापत्यऽउलो हलिक्ष्णो वृषदँशस्ते धात्रे दिशाङ्कङ्को धुङ्क्षाग्नेयी कलविङ्को लोहिताहिः पुष्करसादस्ते त्वाष्ट्रा वाचे क्रुञ्चः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    मयुः। प्राजापत्यऽइति प्राजाऽपत्यः। उलः। हलिक्ष्णः। वृषदꣳशऽइति वृषऽदꣳशः। ते। धात्रे। दिशाम्। कङ्कः धुङ्क्षा। आग्नेयी। कलविङ्कः। लोहिताहिरिति लोहितऽअहिः। पुष्करसादऽइति पुष्करऽसादः। ते। त्वाष्ट्राः। वाचे। क्रुञ्चः॥३१॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 24; मन्त्र » 31
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থ –হে মনুষ্যগণ! তোমাকে (প্রাজাপত্যাঃ) প্রজাপতি দেবতাযুক্ত (ময়ুঃ) কিন্নর নিন্দিত মনুষ্য এবং যে (উলঃ) ক্ষুদ্র কীট (হলিক্ষ্ণঃ) বিশেষ সিংহ এবং (বৃষদংশঃ) মার্জার আছে (তে) তাহারা (ধাত্রে) ধারণকারীদের জন্য (কঙ্কঃ) কঙ্ক বা কাঁচ পোকা (দিশাম্) দিশাগুলির হেতু (ধুঙ্ক্ষা) ধুঙ্ক্ষা নামক পক্ষিণী (আগ্নেয়ী) অগ্নি দেবতা যুক্তা যে (কলবিঙ্ক) চটক পক্ষী (লোহিতাহিঃ) লাল সাপ এবং (পুষ্করসাদঃ) জলাশয়ে নিবাসকারী (তে) তাহারা সকলে (ত্বাষ্ট্রাঃ) ত্বষ্টা দেবতাযুক্ত তথা (বাচে) বাণীর জন্য (ক্রুঞ্চ) সারস জানা উচিত ॥ ৩১ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ– যাহারা শৃগাল ও সর্পাদিকে বশে আনে সেই সব মনুষ্য দক্ষ হইয়া থাকে ॥ ৩১ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - ম॒য়ুঃ প্রা॑জাপ॒ত্যऽউ॒লো হ॒লিক্ষ্নো॑ বৃষদ॒ꣳশস্তে ধা॒ত্রে দি॒শাং ক॒ঙ্কো ধুঙ্ক্ষা॑গ্নে॒য়ী ক॑ল॒বিঙ্কো॑ লোহিতা॒হিঃ পু॑ষ্করসা॒দস্তে ত্বা॒ষ্ট্রা বা॒চে ক্রুঞ্চঃ॑ ॥ ৩১ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ময়ুরিত্যস্য প্রজাপতির্ঋষিঃ । প্রজাপত্যাদয়ো দেবতাঃ । স্বরাট্ ত্রিষ্টুপ্ ছন্দঃ ।
    ধৈবতঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top