Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 8
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 8/ मन्त्र 33
    ऋषिः - गोतम ऋषिः देवता - गृहपतयो देवताः छन्दः - आर्षी अनुष्टुप्,आर्षी उष्णिक् स्वरः - गान्धारः, ऋषभः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    1

    आति॑ष्ठ वृत्रह॒न् रथं॑ यु॒क्ता ते॒ ब्रह्म॑णा॒ हरी॑। अ॒र्वा॒चीन॒ꣳ सु ते॒ मनो॒ ग्रावा॑ कृणोतु व॒ग्नुना॑। उ॒प॒या॒मगृ॑हीतो॒ऽसीन्द्रा॑य त्वा षोड॒शिन॑ऽए॒ष ते॒ योनि॒रिन्द्रा॑य त्वा षोड॒शिने॑॥३३॥

    स्वर सहित पद पाठ

    आ। ति॒ष्ठ॒। वृ॒त्र॒ह॒न्निति॑ वृत्रऽहन्। रथ॑म्। यु॒क्ता। ते॒। ब्रह्म॑णा। हरी॒ऽइति॒ हरी॑। अ॒र्वा॒चीन॑म्। सु। ते॒। मनः॑। ग्रावा॑। कृ॒णो॒तु॒। व॒ग्नुना॑। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। इन्द्रा॑य। त्वा॒। षो॒ड॒शिने॑। ए॒षः। ते॒। योनिः॑। इन्द्रा॑य। त्वा॒। षो॒ड॒शिने॑ ॥३३॥

    स्वर रहित मन्त्र

    आतिष्ठ वृत्रहन्रथँयुक्ता ते ब्रह्मणा हरी । अर्वाचीनँ सुते मनो ग्रावा कृणोतु वग्नुना । उपयामगृहीतो सीन्द्राय त्वा षोडशिनेऽएष ते योनिरिन्द्राय त्वा षोडशिने ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    आ। तिष्ठ। वृत्रहन्निति वृत्रऽहन्। रथम्। युक्ता। ते। ब्रह्मणा। हरीऽइति हरी। अर्वाचीनम्। सु। ते। मनः। ग्रावा। कृणोतु। वग्नुना। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। इन्द्राय। त्वा। षोडशिने। एषः। ते। योनिः। इन्द्राय। त्वा। षोडशिने॥३३॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 8; मन्त्र » 33
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे (वृत्रहन्) शत्रूंना विनष्ट करणार्‍या गृहाश्रमी मनुष्या, तू (ग्रावा) ढगाप्रमाणे सुखाची वृष्टी करणारा आहेस. ते (विद्येने सजलेल्या अशा तुम्हा सुंदर गृहाश्रमात रुप रथात (ब्रह्मणा) जल अथवा धनाद्वारे (हरी) धारण-आकर्षणशक्तीरुप दोन घोडे (युक्ता) जुंपलेले आहेत (रथाला घोडे ओढतात, तसे धन, जल आदी पदार्थांचे धारण व संग्रह गृहाश्रमामुळे होतो.) अशा प्रकारचा गृहाश्रम करण्यासाठी (अतिष्ठ) तू प्रतिज्ञा केली आहेस, पण त्यात (ते) तुझे (मन:) मन (केव्हां केव्हां) (अर्वाचीनम्) मंदत्व वा शैथिल्य आणते, त्याला तू (बग्नुना) वेदवाणीद्वारे शांत कर. (उपसामगृहीत:) गृहाश्रमासाठी आवश्यक त्या साहित्य-सामग्रीचा तू संचय केलेला (असि) आहेस. यामुळे (षोडशिने) सोळा कलांनी पूर्ण अशा (इन्द्राय) ऐश्वर्यशाली गृहाश्रम करण्यासाठी मी (एक विद्वान) (त्वा) तुला आज्ञा करीत आहे. (इन्द्राय) परम ऐश्वर्य प्राप्तीसाठी (त्वा) तुला उपदेश करीत आहे की (एष:) हे जे (ते) तुझे (योनि:) घर आहे, त्यात राहून (षोडशिने) सोळा कलांनी परिपूर्ण व (इन्द्राय) ऐश्वर्ययायी गृहस्थजीवन संपन्न करण्यासाठी मी (त्वा) तुला आज्ञा करीत आहे. ॥34॥

    भावार्थ - भावार्थ - सर्व आश्रम गृहाश्रमाच्या अधीन आहेत. वेदात सांगितलेल्या श्रेष्ठ आचरणाप्रमाणे गृहाश्रमाचे सेवन-पालन केल्यामुळे लोक आणि परलोक दोन्हींकडे सुख मिळते. याकरिता परमैश्वर्य प्राप्तीसाठी गृहाश्रम-सेवन अवश्य करावे. ॥34॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top