Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 16/ मन्त्र 61
    ऋषिः - परमेष्ठी प्रजापतिर्वा देवा ऋषयः देवता - रुद्रा देवताः छन्दः - निचृदार्ष्यनुस्टुप् स्वरः - गान्धारः
    0

    ये ती॒र्थानि॑ प्र॒चर॑न्ति सृ॒काह॑स्ता निष॒ङ्गिणः॑। तेषा॑ सहस्रयोज॒नेऽव॒ धन्वा॑नि तन्मसि॥६१॥

    स्वर सहित पद पाठ

    ये। ती॒र्थानि॑। प्र॒चर॒न्तीति॑ प्र॒ऽचर॑न्ति। सृ॒काह॑स्ता॒ इति॑ सृ॒काऽह॑स्ताः। नि॒ष॒ङ्गिणः॑। तेषा॑म्। स॒ह॒स्र॒यो॒ज॒न इति॑ सहस्रऽयोज॒ने। अव॑। धन्वा॑नि। त॒न्म॒सि॒ ॥६१ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    ये तीर्थानि प्रचरन्ति सृकाहस्ता निषङ्गिणः । तेषाँ सहस्रयोजने व धन्वानि तन्मसि ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    ये। तीर्थानि। प्रचरन्तीति प्रऽचरन्ति। सृकाहस्ता इति सृकाऽहस्ताः। निषङ्गिणः। तेषाम्। सहस्रयोजन इति सहस्रऽयोजने। अव। धन्वानि। तन्मसि॥६१॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 16; मन्त्र » 61
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    १. (ये) = जो (तीर्थानि) = अविद्यादि से तरानेवाले [तारयन्ति - द०] आचार्यों का (प्रचरन्ति) = उपासन करते हैं, आचार्य चरणों में पहुँचकर सदा उत्तम उपदेश लेते रहते हैं। २. (सृकाहस्ता) = [सृका=आयुधम्] हाथों में आयुधों का ग्रहण करनेवाले, ३. (निषङ्गिणः) = प्रशस्त तलवारोंवाले हैं। ४. (तेषाम्) = उन प्रजा - दुःखद्रावक रुद्रों- राष्ट्रपुरुषों के (धन्वानि) = अस्त्रों को (सहस्त्रयोजने) = हज़ारों कोसों की दूरी तक (अवतन्मसि) = विस्तृत करते हैं।

    भावार्थ - भावार्थ - राष्ट्र के रक्षापुरुष [क] आचार्य चरणों में उपस्थित होकर अपने कर्त्तव्य को सदा समझनेवाले हों, विद्या-वयोवृद्धों के ये उपासक हों। [ख] रक्षा के लिए अस्त्रों के धारण करनेवाले हों।

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top