यजुर्वेद - अध्याय 24/ मन्त्र 32
ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः
देवता - सोमादयो देवताः
छन्दः - भुरिग्जगती
स्वरः - निषादः
2
सोमा॑य कुलु॒ङ्गऽआ॑र॒ण्योऽजो न॑कु॒लः शका॒ ते पौ॒ष्णाः क्रो॒ष्टा मा॒योरिन्द्र॑स्य गौरमृ॒गः पि॒द्वो न्यङ्कुः॑ कक्क॒टस्तेऽनु॑मत्यै प्रति॒श्रुत्का॑यै चक्रवा॒कः॥३२॥
स्वर सहित पद पाठसोमा॑य। कु॒लु॒ङ्गः। आ॒र॒ण्यः। अ॒जः। न॒कु॒लः। शका॑। ते। पौ॒ष्णाः। क्रो॒ष्टा। मा॒योः। इन्द्र॑स्य। गौ॒र॒मृ॒ग इति॑ गौरऽमृ॒गः। पि॒द्वः। न्यङ्कुः॑। क॒क्क॒टः। ते। अनु॑मत्या॒ इत्यनु॑ऽमत्यै। प्र॒ति॒श्रुत्का॑या॒ इति॑ प्रति॒ऽश्रुत्का॑यै। च॒क्र॒वा॒कऽइति॑ चक्रऽवा॒कः ॥३२ ॥
स्वर रहित मन्त्र
सोमाय कुलुङ्गऽआरण्योजो नकुलः शका ते पौष्णाः क्रोष्टा मायोरिन्द्रस्य गौरमृगः पिद्वो न्यङ्कुः कक्कटस्ते नुमत्यै प्रतिश्रुत्कायै चक्रवाकः ॥
स्वर रहित पद पाठ
सोमाय। कुलुङ्गः। आरण्यः। अजः। नकुलः। शका। ते। पौष्णाः। क्रोष्टा। मायोः। इन्द्रस्य। गौरमृग इति गौरऽमृगः। पिद्वः। न्यङ्कुः। कक्कटः। ते। अनुमत्या इत्यनुऽमत्यै। प्रतिश्रुत्काया इति प्रतिऽश्रुत्कायै। चक्रवाकऽइति चक्रऽवाकः॥३२॥
विषय - पुन्हा, त्याच विषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, तुम्ही (सोमाय) सोमासाठी (कुलुङ्गः)(कुलुंग) नामक पशू अथवा (आरण्य) (अजः) वन्य बकरा तसेच (नकुलः) मुंगुस असे हे जे (शका) शक्तीवान् विशिष्ट पशू-प्राणी आहेत (त्यांच्या योग्य कामात विनियोग करा) (पौष्णाः) पौष्टिकता देणारे वा शक्तिविषयी संबंधित पशूकरिता अथवा (मायोः) विशिष्ट जातीच्या कोल्ह्याकरिता तसेच (क्रोष्टा) साधा साधारण जातीच्या नेहमी पाहण्यात असलेल्या कोल्ह्याचाही (योग्य कार्यात विनियोग करा) (इन्द्रस्य) ऐश्वर्यवान मनुष्यासाठी (गौरमृगः) पांढर्या हिरणाची अथवा (पिद्वः) विशिष्ट जातीच्या हरणाची आणि (न्यङ्कु) आणखी एक अविज्ञात पण विशिष्ट जातीच्या हरणाची (पालनकरा) तसेच (ककूट) नावाच्या हरिणाचाही उपयोग करा (ते) त्या यावरील वर्णनातील पशूंचा (अनुमत्यै) आपल्याला अनुकूल होईल, अवा उपयोग करा तसेच. (प्रतिश्रुत्कायै) ऐकलेले (व स्वतः ला ज्ञात असलेले हितकर ज्ञान ) इतरांना सांगणार्या (स्त्री करिता) (चक्रवाकः) (चक्रवाक व चक्रवासी) या पक्ष्यांचा चांगल्याप्रकारे उपयोग केला तर त्यांच्यापासून अनेक लाभदायक कामे करून घेता येतात. ॥32॥
भावार्थ - भावार्थ - जे लोक वन्य पशूंपासून देखील चांगले गुण वा लाभ घेण्याचे तंत्र वा पद्धती जाणतात, त्याची कामे अवश्य पूर्णत्वास जातात. ॥32॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal