Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 25
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 25/ मन्त्र 6
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - मरुतादयो देवताः छन्दः - निचृदतिधृतिः स्वरः - षड्जः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    1

    म॒रुता॑ स्क॒न्धा विश्वे॑षां दे॒वानां॑ प्रथ॒मा कीक॑सा रु॒द्राणां॑ द्वि॒तीया॑ऽऽदि॒त्यानां॑ तृ॒तीया॑ वा॒योः पुच्छ॑म॒ग्नीषोम॑यो॒र्भास॑दौ॒ क्रुञ्चौ॒ श्रोणि॑भ्या॒मिन्द्रा॒बृह॒स्पती॑ऽऊ॒रुभ्यां॑ मि॒त्रावरु॑णाव॒ल्गाभ्या॑मा॒क्रम॑ण स्थू॒राभ्यां॒ बलं॒ कुष्ठा॑भ्याम्॥६॥

    स्वर सहित पद पाठ

    म॒रुता॑म्। स्क॒न्धाः। विश्वे॑षाम्। दे॒वाना॑म्। प्र॒थ॒मा। कीक॑सा। रु॒द्राणा॑म्। द्वि॒ताया॑। आ॒दि॒त्याना॑म्। तृ॒तीया॑। वा॒योः। पुच्छ॑म्। अ॒ग्नीषोम॑योः। भास॑दौ। क्रुञ्चौ॑। श्रोणि॑भ्या॒मिति॒ श्रोणि॑ऽभ्याम्। इन्द्रा॒बृह॒स्पती॒ इतीन्द्रा॒बृह॒स्पती॑। ऊ॒रुभ्या॒मित्यू॒रुऽभ्या॑म्। मि॒त्रावरु॑णौ। अ॒ल्गाभ्या॑म्। आ॒क्रम॑ण॒मित्या॒ऽक्रम॑णम्। स्थू॒राभ्या॑म्। बल॑म्। कुष्ठा॑भ्याम् ॥६ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    मरुताँ स्कन्धा विश्वेषान्देवानाम्प्रथमा कीकसा रुद्राणान्द्वितीयादित्यानान्तृतीया वायोः पुच्छमग्नीषोमयोर्भासदौ क्रुञ्चौ श्रोणिभ्यामिन्द्राबृहस्पतीऽऊरुभ्याम्मित्रावरुणावल्गाभ्यामाक्रमणँ स्थूराभ्याम्बलं कुष्ठाभ्याम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    मरुताम्। स्कन्धाः। विश्वेषाम्। देवानाम्। प्रथमा। कीकसा। रुद्राणाम्। द्विताया। आदित्यानाम्। तृतीया। वायोः। पुच्छम्। अग्नीषोमयोः। भासदौ। क्रुञ्चौ। श्रोणिभ्यामिति श्रोणिऽभ्याम्। इन्द्राबृहस्पती इतीन्द्राबृहस्पती। ऊरुभ्यामित्यूरुऽभ्याम्। मित्रावरुणौ। अल्गाभ्याम्। आक्रमणमित्याऽक्रमणम्। स्थूराभ्याम्। बलम्। कुष्ठाभ्याम्॥६॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 25; मन्त्र » 6
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यानो, (मरूताम्) मनुष्यांच्या (स्कन्धाः) खांद्या आणि (विश्‍वेषाम्) सर्व (देवानाम्) विद्वानांसाठी (प्रथमा) प्रथम क्रिया करा. (कीकसः) निरंतर उपदेश वा सुशिक्षण देऊन (लोकांना) (रुद्राणाम्) (पश्‍चातापामुळे) रडविणार्‍या विद्वानांसाठी (द्वितीया) दुसरी ताडनरूप क्रिया करा. (आदित्यानाम्) सदैव न्यायाने वागणार्‍या वा न्याय देणार्‍या विद्वानांसाठी (तृतीया) तिसरी न्याय दान क्रिया करा (तृतीया स्थानाचे महत्व आहे, असे माना) (वायोः) वायूसंबंधी (पुच्छम्) पशूचे शेपूट म्हणजे ज्याने पशू शरीररक्षणासाठी हवा देतात. पशूंचे ते अवयव (बलवान करा) (अग्नीषोमयोः) अग्नी आणि जल यासंबंधी (भासदा) प्रकाश देणार्‍या पदार्थांचा उपयोग करा. (क्रुञ्चौ) विशेष पक्षी का (सारस) करकोचा, (श्रोणिभ्याम्) ढोपर्‍यासाठी (इन्द्राबृहस्पती) पवन व सूर्य, (ऊरुभ्याम्) जंघांसाठी (मित्रावरुणौ) प्राण व उदाम, (अल्गाभ्याम् ) चालणार्‍या प्राण्यांसाठी (आक्रमणम्) चालण्याची क्रिया, (कुष्ठाभ्याम्) पिळून काढलेल्या रसादी साठी आणि (स्थूराभ्याम्) स्थूल पदार्थासाठी (बलम्) बळ उत्पन्न करा (पक्षी, पवन, सूर्य, प्राणापान, वनस्पती या सर्वापासून तुम्हांस शक्ती मिळेल, असे यत्न करा व त्या त्या पक्ष्यापासून त्याचे गुण ग्रहण करा. ) ॥6॥

    भावार्थ - भावार्थ - मनुष्यानी सदा ही कार्ये अवश्य करावीत आपल्या बाहूंत शक्ती वाढवावी, शरीर आणि अवयव पुष्ट ठेवावे. दुष्टांना दंडित करावे आणि न्यायाचा विस्तार करावा ॥6॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top