यजुर्वेद - अध्याय 15/ मन्त्र 65
ऋषिः - मधुच्छन्दा ऋषिः
देवता - विद्वान् देवता
छन्दः - विराडनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
1
स॒हस्र॑स्य प्र॒मासि॑ स॒हस्र॑स्य प्रति॒मासि॑ स॒हस्र॑स्यो॒न्मासि॑ सा॒ह॒स्रोऽसि स॒हस्रा॑य त्वा॥६५॥
स्वर सहित पद पाठस॒हस्र॑स्य। प्र॒मेति॑ प्र॒ऽमा। अ॒सि॒। स॒हस्र॑स्य। प्र॒ति॒मेति॑ प्रति॒ऽमा। अ॒सि॒। स॒हस्र॑स्य। उ॒न्मेत्यु॒त्ऽमा। अ॒सि॒। सा॒ह॒स्रः। अ॒सि॒। स॒हस्रा॑य। त्वा॒ ॥६५ ॥
स्वर रहित मन्त्र
सहस्रस्य प्रमासि सहस्रस्य प्रतिमासि सहस्रस्योन्मासि साहस्रोसि सहस्राय त्वा ॥
स्वर रहित पद पाठ
सहस्रस्य। प्रमेति प्रऽमा। असि। सहस्रस्य। प्रतिमेति प्रतिऽमा। असि। सहस्रस्य। उन्मेत्युत्ऽमा। असि। साहस्रः। असि। सहस्राय। त्वा॥६५॥
विषय - राजा का स्वरूप।
भावार्थ -
हे राजन् ! हे राष्ट्रशक्ते ! स्त्रि ! और हे पुरुष ! तू ( सहस्रस्य प्रमा असि ) हजारों पदार्थों से युक्त इस विश्व का यथार्थ ज्ञान करने वाला है। तू ( सहस्रस्य प्रतिमा असि ) सहस्रों ऐश्वर्यो का मापक अर्थात् सहस्रों के बल के तुल्य बलवान् है । ( सहस्रस्य उन्मा असि ) हजारों से अधिक ऊंचे पद मान प्रतिष्ठा और बल से युक्त है । इसी से तू ( साहस्र : असि ) सहस्त्रों के ऊपर अधिष्ठाता होने योग्य है ।( सहस्राय त्वा ) तुझे मैं 'सहस्र नाम उच्च पद के लिये नियुक्त करता हूं ।शत० ८।७।४।११ ॥
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal