Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 27/ मन्त्र 25
    ऋषिः - हिरण्यगर्भ ऋषिः देवता - प्रजापतिर्देवता स्वराट् छन्दः - स्वराट् त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    0

    आपो॑ ह॒ यद् बृ॑ह॒तीर्विश्व॒माय॒न् गर्भं॒ दधा॑ना ज॒नय॑न्तीर॒ग्निम्। ततो॑ दे॒वाना॒ सम॑वर्त्त॒तासु॒रेकः॒ कस्मै॑ दे॒वाय॑ ह॒विषा॑ विधेम॥२५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    आपः॑। ह॒। यत्। बृ॒ह॒तीः। विश्व॑म्। आय॑न्। गर्भ॑म्। दधा॑नाः। ज॒नय॑न्तीः। अ॒ग्निम्। ततः॑। दे॒वाना॑म्। सम्। अ॒व॒र्त्त॒त॒। असुः॑। एकः॑। कस्मै॑। दे॒वाय॑। ह॒विषा॑। वि॒धे॒म॒ ॥२५ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    आपो ह यद्बृहतीर्विश्वमायन्गर्भन्दधाना जनयन्तीरग्निम् । ततो देवानाँ समवर्ततासुरेकः कस्मै देवाय हविषा विधेम ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    आपः। ह। यत्। बृहतीः। विश्वम्। आयन्। गर्भम्। दधानाः। जनयन्तीः। अग्निम्। ततः। देवानाम्। सम्। अवर्त्तत। असुः। एकः। कस्मै। देवाय। हविषा। विधेम॥२५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 27; मन्त्र » 25
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - (बृहती) विशाल परिणाम वा आकार असणारी (जनयन्तीः) पृथ्वी आदीनां व्यक्त करणारी अशी (यत्) जी मूळ नित्व सत्ता प्रकृति आहे, ती (विश्‍वम्) सर्वात प्रविष्ट असणार्‍या (गर्भम्) जन्माचे मूळ कारण प्रकृतिला (दधाना) धारण करीत (आपः) त्यातून व्यापक जलाची तन्मात्रा (आयन्) व्यक्त होते (नित्य प्रकृति सर्व पदार्थ व सृष्टीचे मूळ कारण आहे. ती पंच तन्मात्रांना जन्म देते) (ततः) त्या प्रकृतीपासून (अग्निम्) सूर्यादीरूप अग्नीला (देवानाम्) व उत्तम पृथ्वी आदी पदार्थांना (एकाः) एक नित्य सत्ता सर्वशक्तिमान परमेश्‍वर) (असुः) प्राण आदींना (सम्, अवर्त्तत) सम्यकरीत्या कार्यप्रवृत्त करतो. त्या (ह)(कस्मै) सुखस्वरूप (देवाय) उत्तमगुणयुक्त ईश्‍वराला आम्ही (सर्व लोकांनी) (हविषा) हृदयी धारण करून (विधेम) त्याचीच सेवा-उपासना करावी. ॥25॥

    भावार्थ - भावार्थ - हे मनुष्यांनो, जे स्थूळ पंचतत्त्व (आकाश, पृथ्वी, जल, अग्नी व वायू) प्रत्यक्ष दिसून येतात, ते पंचतत्त्व सूक्ष्म प्रकृतीचे कार्य म्हणजे पाच तन्मात्रापासून उत्पन्न झाले आहेत, हे जाणून घ्या. या तत्त्वापैकी जो एक सूत्राला वायू आहे, तो सर्वांना धारण करीत आहे. जर तुम्ही परमेश्‍वराला जाणू इच्छित असाल, तर त्या वायूद्वारा योगाभ्यासाच्या सहाय्याने साक्षात करू शकता. ॥25॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top