English
यजुर्वेद - अध्याय 3/ मन्त्र 32
ऋषिः - सप्तधृतिर्वारुणिर्ऋषिः
देवता - आदित्यो देवता
छन्दः - निचृत् गायत्री,
स्वरः - षड्जः
6
न॒हि तेषा॑म॒मा च॒न नाध्व॑सु वार॒णेषु॑। ईशे॑ रि॒पुर॒घश॑ꣳसः॥३२॥
स्वर सहित पद पाठन॒हि। तेषा॑म्। अ॒मा। च॒न। न। अध्व॒स्वित्यध्व॑ऽसु। वा॒र॒णेषु॑। ईशे॑। रि॒पुः। अ॒घश॑ꣳस॒ इत्य॒घऽश॑ꣳसः ॥३२॥
स्वर रहित मन्त्र
नहि तेषाममा चन नाध्वसु वारणेषु । ईशे रिपुरघशँसः ॥
स्वर रहित पद पाठ
नहि। तेषाम्। अमा। चन। न। अध्वस्वित्यध्वऽसु। वारणेषु। ईशे। रिपुः। अघशꣳस इत्यधऽशꣳसः॥३२॥
विषयः - पुनः स कीदृश इत्युपदिश्यते ॥
सपदार्थान्वयः -
य ईश्वरोपासकास्तेषां परमेश्वरोपासकानां सूर्यप्रकाशस्थितानां वा अमा=गृहेषु, अध्वसु मार्गेषु वारणेषु वारयन्ति यैर्युद्धैस्तेषु, वा वारयन्ति ये चोरदस्युव्याघ्रादयो येषु तेषु चन अपि अघशंसः योऽघानि=पापानि कर्माणि शंसति स रिपुः शत्रुः नह्युत्तिष्ठते=न खलु तान् क्लेशयितुं शक्नोति, तं तांश्चाहमीशे समर्थो भवामि ॥ ३ । ३२ ।।
[य ईश्वरोपासकास्तेषां......रिपुर्नह्युत्तिष्ठते=न खलु तान् क्लेशयितुं शक्नोति ]
पदार्थः -
(नहि) निषेधार्थे (तेषाम्) परमेश्वरोपासकानां सूर्यप्रकाशस्थितानां वा (अमा) गृहेषु । अमेति गृहनामसु पठितम् ॥ निघं॰ ३ ।४ ॥ (चन) अपि (न) निषेधार्थे (अध्वसु) मार्गेषु (वारणेषु) वारयन्ति यैर्युद्धैस्तेषु वा वारयन्ति ये चोरदस्युव्याघ्रादयो येषु तेषु (ईशे) समर्थो भवामि (रिपुः) शत्रुः (अघशंसः) योऽघानि=पापानि कर्माणि शंसति सः । अयं मंत्रः शत० २ ।३ ।४ ।३७ व्याख्यातः ॥ ३२ ॥
भावार्थः -
ये धर्मात्मानः सर्वोपकारकाः सन्ति नैव क्वापि तेषां भयं भवति, येऽजातशत्रवो नैव तेषां कश्चिदपि शत्रुर्जायते ।।३ ।३२ ।।
विशेषः -
सप्तधृतिर्वारुणिः । आदित्यो=ईश्वरः । निचृद्गायत्री । षड्जः ॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal