Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 8
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 8/ मन्त्र 22
    ऋषिः - अत्रिर्ऋषिः देवता - गृहपतयो देवताः छन्दः - भूरिक् साम्नी बृहती,विराट आर्ची बृहती स्वरः - ऋषभः, मध्यमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    0

    यज्ञ॑ य॒ज्ञं ग॑च्छ य॒ज्ञप॑तिं गच्छ॒ स्वां योनिं॑ गच्छ॒ स्वाहा॑। ए॒ष ते॑ य॒ज्ञो य॑ज्ञपते स॒हसू॑क्तवाकः॒ सर्व॑वीर॒स्तं जु॑षस्व॒ स्वाहा॑॥२२॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यज्ञ॑। य॒ज्ञम्। ग॒च्छ॒। य॒ज्ञप॑ति॒मिति॑ य॒ज्ञऽप॑तिम्। ग॒च्छ॒। स्वाम्। योनि॑म्। ग॒च्छ॒। स्वाहा॑। ए॒षः। ते॒। य॒ज्ञः। य॒ज्ञ॒प॒त॒ इति॑ यज्ञऽपते। स॒हसू॑क्तवाक॒ इति॑ स॒हऽसू॑क्तवाकः। सर्व॑वीर॒ इति॒ सर्व॑ऽवीरः। तम्। जु॒ष॒स्व॒। स्वाहा॑ ॥२२॥

    स्वर रहित मन्त्र

    यज्ञ यज्ञङ्गच्छ यज्ञपतिङ्गच्छ स्वाँयोनिङ्गच्छ स्वाहा । एष ते यज्ञो यज्ञपते सहसूक्तवाकः सर्ववीरस्तञ्जुषस्व स्वाहा ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यज्ञ। यज्ञम्। गच्छ। यज्ञपतिमिति यज्ञऽपतिम्। गच्छ। स्वाम्। योनिम्। गच्छ। स्वाहा। एषः। ते। यज्ञः। यज्ञपत इति यज्ञऽपते। सहसूक्तवाक इति सहऽसूक्तवाकः। सर्ववीर इति सर्वऽवीरः। तम्। जुषस्व। स्वाहा॥२२॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 8; मन्त्र » 22
    Acknowledgment

    सपदार्थान्वयः - हे यज्ञ ! यो यजति=सङ्गच्छते स यज्ञ:=गृहस्थस्तत्सम्बुद्धौत्वं स्वाहा सत्यया क्रियया यज्ञं विद्वत्सत्काराख्यं गृहाश्रमधर्म्मंगच्छ प्राप्नुहि, यज्ञपतिं सङ्गम्यानां गृहाश्रमिणां पालकं=राजानं गच्छ प्राप्नुहि, स्वां स्वकीयां योनिं प्रकृतिं स्वात्मस्वभावं गच्छ प्राप्नुहि । यज्ञपते ! राजधर्माग्निहोत्रादिपालक ! ते तवय एष विद्यमानः सहसूक्तवाक: ऋग्यजुरादिलक्षणैः सूक्तैर्वाकैः सह वर्तमानः सर्ववीरः शरीरात्मबलसुभूषिताः सर्वे वीरा यस्मात् यज्ञ: सम्पूजनीय: प्रजा- रक्षणनिमित्तो विद्याप्रचारार्थो गृहाश्रमः अस्ति, तं त्वं स्वाहा सत्यन्यायप्रकाशिकया वाचा जुषस्व सेवस्व ॥ ८ । २२॥ [हे यज्ञ ! त्वं स्वाहा यज्ञं गच्छ, यज्ञपतिं गच्छ, स्वां योनिं गच्छ]

    पदार्थः -
    (यज्ञ) यो यजति=संगच्छते सः यज्ञो=गृहस्थस्तत्सम्बुद्धौ। अत्रौणादिको न-प्रत्ययः(यज्ञम्) विद्वत्सत्काराख्यं गृहाश्रमधर्म्मम् (गच्छ) प्राप्नुहि (यज्ञपतिम्) संगम्यानां=गृहाश्रमिणां पालकं राजानम् (गच्छ)(स्वाम्) स्वकीयाम् (योनिम्) प्रकृतिं=स्वात्मस्वभावम् (गच्छ)(स्वाहा) सत्यया क्रियया (एषः) विद्यमानः (ते) तव (यज्ञ) सम्पूजनीयः प्रजारक्षणनिमित्तो विद्याप्रचारार्थो गृहाश्रमः (यज्ञपते) राजधर्म्माग्निहोत्रादिपालक (सहसूक्तवाकः) ऋग्यजुरादिलक्षणैः सूक्तैर्वाकैः सह वर्त्तमानः (सर्ववीर:) शरीरात्मबलसुभूषिताः सर्वे वीरा यस्मात् (तम्)(जुषस्व) सेवस्व (स्वाहा) सत्यन्यायप्रकाशिकया वाचा ॥ अयं मन्त्रः शत० ४।४।४।१४ व्याख्यातः ॥ २२ ॥

    भावार्थः - प्रजाजनो गृहस्थः पुरुषः प्रयत्नेन गृहकर्माणि यथावत् कुर्यात्, राजभक्तया राजाश्रयेण सद्धर्मव्यवहारेण च गृहाश्रमं परिपालयेत्, [यज्ञपते ! ते य एष सहसूक्तवाकः......यज्ञोऽस्ति, तं त्वं स्वाहा जुषस्व] राजा च सद्विद्याप्रचारेण सर्वान् पोषयेत् ॥८ । २२ ॥

    विशेषः - यज्ञ यज्ञमित्यस्यात्रिऋषिः। गृहपतय:=गृहस्थाः ॥ भुरिक् साम्न्युष्णिक् । ऋषभः स्वरः । एष इत्यस्य विराडार्ची बृहती । मध्यमः ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top