यजुर्वेद - अध्याय 23/ मन्त्र 7
ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः
देवता - इन्द्रो देवता
छन्दः - निचृद्बृहती
स्वरः - मध्यमः
4
यद्वातो॑ऽअ॒पोऽअग॑नीगन्प्रि॒यामिन्द्र॑स्य त॒न्वम्। ए॒तस्तो॑तर॒नेन॑ प॒था पुन॒रश्व॒माव॑र्त्तयासि नः॥७॥
स्वर सहित पद पाठयत्। वातः॑। अ॒पः। अग॑नीगन्। प्रि॒याम्। इन्द्र॑स्य। त॒न्व᳖म्। ए॒तम्। स्तो॒तः॒। अ॒नेन॑। प॒था। पुनः॑। अश्व॑म्। आ। व॒र्त्त॒या॒सि॒। नः॒ ॥७ ॥
स्वर रहित मन्त्र
यद्वातोऽअपोऽअगनीगन्प्रियामिन्द्रस्य तन्वम् । एतँ स्तोतरनेन पथा पुनरश्वमा वर्तयासि नः ॥
स्वर रहित पद पाठ
यत्। वातः। अपः। अगनीगन्। प्रियाम्। इन्द्रस्य। तन्वम्। एतम्। स्तोतः। अनेन। पथा। पुनः। अश्वम्। आ। वर्त्तयासि। नः॥७॥
विषय - राजा को सन्मार्ग पर लेजाने के लिये उसके स्तोतृ नायक विद्वान् की नियुक्ति ।
भावार्थ -
(यद्) जब (वातः) वायु के समान तीव्रगति या प्रचण्ड यह राजा (इन्द्रस्य) ऐश्वर्यवान् पुरुष के ( प्रियाम्) प्रिय (तन्वम् ) स्वरूप और (अपः) जल के समान शीतल स्वभाव वाले आप्त प्रजाओं को (अगनीगन् ) प्राप्त हो, तब हे (स्तोतः) विद्वन् ! (नः) हमारे ( एतम् ) इस (अश्वम् ) राष्ट्र के भोक्ता स्वामी को अश्ववत् (अनेन पथा) इस सन्मार्ग से ( आवर्त्तयासि ) ले आ । राजा वायुवत् प्रचण्ड होकर चले तब विद्वान् पुरुष उसको सौम्य मार्ग में प्रवृत्त करें ।
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - इन्द्रो देवता । निचृद् बृहती । मध्यमः ॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal