यजुर्वेद - अध्याय 17/ मन्त्र 14
ऋषिः - लोपामुद्रा ऋषिः
देवता - प्राणो देवता
छन्दः - आर्षी जगती
स्वरः - निषादः
0
ये दे॒वा दे॒वेष्वधि॑ देव॒त्वमाय॒न् ये ब्रह्म॑णः पुरऽए॒तारो॑ऽअ॒स्य। येभ्यो॒ नऽऋ॒ते पव॑ते॒ धाम॒ किञ्च॒न न ते दि॒वो न पृ॑थि॒व्याऽअधि॒ स्नुषु॑॥१४॥
स्वर सहित पद पाठये। दे॒वाः। दे॒वेषु॑। अधि॑। दे॒व॒त्वमिति॑ देव॒ऽत्वम्। आय॑न्। ये। ब्रह्म॑णः। पु॒र॒ऽए॒तार॒ इति॑ पुरःऽए॒तारः॑। अ॒स्य। येभ्यः॑। न। ऋ॒ते। पव॑ते। धाम॑। किम्। च॒न। न। ते। दि॒वः। न। पृ॒थि॒व्याः। अधि॑। स्नुषु॑ ॥१४ ॥
स्वर रहित मन्त्र
ये देवा देवेष्वधि देवत्वमायन्ये ब्रह्मणः पुरऽएतारोऽअस्य । येभ्यो नऽऋते पवते धाम किङ्चन न ते दिवो न पृथिव्या अधि स्नुषु ॥
स्वर रहित पद पाठ
ये। देवाः। देवेषु। अधि। देवत्वमिति देवऽत्वम्। आयन्। ये। ब्रह्मणः। पुरऽएतार इति पुरःऽएतारः। अस्य। येभ्यः। न। ऋते। पवते। धाम। किम्। चन। न। ते। दिवः। न। पृथिव्याः। अधि। स्नुषु॥१४॥
विषय - उत्तम कोटिचे विद्वान कसे असतात, आता याविषयी कथन केले जात आहे –
शब्दार्थ -
शब्दार्थ (ये) जे (देवा:) विशिष्ट उच्च कोटिचे विद्वान आहेत, ते (देवेषु अधि) विद्वज्जनांच्या श्रेणीत सर्वोच्च स्थानात विराजमान होतात आणि (देवत्वम्) आपल्या गुण, कर्म, स्वभावामुळे श्रेष्ठ स्थान (आयन्) प्राप्त करतात. तसेच (ये) जे विद्वान (अस्य) या (ब्रह्मण:) परमेश्वराची (पुरग्रतार:) सर्वप्रथम प्राप्ती करतात आणि (येभ्य:) (ऋते) ज्यांच्या विना (किम्) चन) कोणीही मनुष्य (धाम) सुखाचे पद (न) (पवते) प्राप्त करू शकत नाही वा पवित्र होऊ शकत नाही (ते) ते विद्वज्जन (न) ना (दिव:) सूर्य लोकात राहतात (न) ना (पृथिव्या:) पृथ्वीच्या (अधिस्नुषु) कोणत्या भागात वसती करून राहतात. (परमात्मज्ञानी श्रेष्ठ विद्वान माणसे मृत्यूनंतर आकाश वा भूमीलोकात राहत नाहीत, तर मुक्त होऊन परब्रह्माच्या सान्निध्यात आनंद अनुभवतात) ॥14॥
भावार्थ - भावार्थ - या जगात जे उत्तम विद्वान योगिराज असून योगविद्येद्वारे परमेश्वराचे यथार्थ ज्ञान प्राप्त करतात, ते समस्त जीवांना पवित्र करीत जीवयुक्त अवस्थेत परोपकार करीत विहार करतात. आपल्या विदेहमुक्त अवस्थेत ते सूर्य लोकात वा भूमीवर नियमत: राहत नसून सतत ईश्वरात स्थिर राहून अन्यायहतगतीने सर्वत्र विहार करीत असतात. ॥14॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal