Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 17/ मन्त्र 55
    ऋषिः - अप्रतिरथ ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - भुरिगार्षी पङ्क्तिः स्वरः - पञ्चमः
    1

    समि॑द्धेऽअ॒ग्नावधि॑ मामहा॒नऽउ॒क्थप॑त्र॒ऽईड्यो॑ गृभी॒तः। त॒प्तं घ॒र्म्मं प॑रि॒गृह्या॑यजन्तो॒र्जा यद्य॒ज्ञमय॑जन्त दे॒वाः॥५५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    समि॑द्ध॒ इति॒ सम्ऽइ॑द्धे। अ॒ग्नौ। अधि॑। मा॒म॒हा॒नः। म॒म॒हा॒न इति॑ ममहा॒नः। उ॒क्थप॑त्र॒ इत्यु॒क्थऽप॑त्रः। ईड्यः॑। गृ॒भी॒तः। त॒प्तम्। घ॒र्म्मम्। प॒रि॒गृह्येति॑ परि॒ऽगृह्य॑। अ॒य॒ज॒न्त॒। ऊ॒र्जा। यत्। य॒ज्ञम्। अय॑जन्त। दे॒वाः ॥५५ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    समिद्धेऽअग्नावधि मामहानऽउक्थपत्रऽईड्यो गृभीतः । तप्तङ्घर्मम्परिगृह्यायजन्तोर्जा यद्यज्ञमयजन्त देवाः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    समिद्ध इति सम्ऽइद्धे। अग्नौ। अधि। मामहानः। ममहान इति ममहानः। उक्थपत्र इत्युक्थऽपत्रः। ईड्यः। गृभीतः। तप्तम्। घर्म्मम्। परिगृह्येति परिऽगृह्य। अयजन्त। ऊर्जा। यत्। यज्ञम्। अयजन्त। देवाः॥५५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 17; मन्त्र » 55
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - (परमेश्‍वराचा आदेश आहे) हे मनुष्यानो, ज्याप्रमाणे (देवा:) समाजातील विद्वान लोक (समिद्धे) चांगल्या प्रकारे प्रदीप्त (अग्नौ) अग्नीमधे (यत्‌) हा जो (यज्ञम्‌) अग्निहोम आदी यज्ञ (अयजन्त) करतात, (त्याप्रमाणे तुम्ही सर्व जणदेखील) हा अग्निहोम की जो (मामहान:) प्रशंसनीय व सत्करणीय कर्म आहे, ते करीत जा. (तसेच यज्ञाच्यावेळी) (उस्थषत्र:) कथन, उच्चारणास उपयुक्त विज्ञानयुक्त वेदमंत्र म्हणत (ईड्य:) स्तवनीय आणि वांछनीय यज्ञ करीत जा. कारण या यज्ञाचा (गृभीत:) सज्जनांनी स्वीकार केलेला आहे. तुम्ही या (तप्तम्‌) तापयुक्त व प्रज्वलित (धर्मम्‌) यज्ञाग्नीमधे अग्निहोमादी यज्ञाचा (ऊर्जा) अत्यंत निश्‍चय वा संकल्पपूर्वक (परिगृह्य) स्वीकार करा आणि (अयजन्त) यज्ञ करीत जा. ॥55॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचक लुप्तोपमा अलंकार आहे. सर्व मनुष्यांसाठी हेच कर्तव्यकर्म आहे की ज्याप्रमाणे विद्वज्जन जगदुपकाराकरिता अग्निहोम आदी यज्ञ करतात, त्याप्रमाणे त्या सर्वांनी देखील यज्ञ अवश्‍य करावा ॥55॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top