English
यजुर्वेद - अध्याय 18/ मन्त्र 13
ऋषिः - देवा ऋषयः
देवता - रत्नवान् धनवानात्मा देवता
छन्दः - भुरिगतिशक्वरी
स्वरः - पञ्चमः
0
अश्मा॑ च मे॒ मृत्ति॑का च मे गि॒रय॑श्च मे॒ पर्व॑ताश्च मे॒ सिक॑ताश्च मे॒ वन॒स्पत॑यश्च मे॒ हिर॑ण्यं च॒ मेऽय॑श्च मे श्या॒मं च॑ मे लो॒हं च॑ मे॒ सीसं॑ च मे॒ त्रपु॑ च मे य॒ज्ञेन॑ कल्पन्ताम्॥१३॥
स्वर सहित पद पाठअश्मा॑। च॒। मे॒। मृत्ति॑का। च॒। मे॒। गि॒रयः॑। च॒। मे॒। पर्व॑ताः। च॒। मे॒। सिक॑ताः। च॒। मे॒। वन॒स्पत॑यः। च॒। मे॒। हिर॑ण्यम्। च॒। मे॒। अयः॑। च॒। मे॒। श्या॒मम्। च॒। मे॒। लो॒हम्। च॒। मे॒। सीस॑म्। च॒। मे॒। त्रपु॑। च॒। मे॒। य॒ज्ञेन॑। क॒ल्प॒न्ता॒म् ॥१३ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अश्मा च मे मृत्तिका च मे गिरयश्च मे पर्वताश्च मे सिकताश्च मे वनस्पतयश्च मे हिरण्यञ्च मे यश्च मे श्यामञ्च मे लोहञ्च मे सीसञ्च मे त्रपु च मे यज्ञेन कल्पन्ताम् ॥
स्वर रहित पद पाठ
अश्मा। च। मे। मृत्तिका। च। मे। गिरयः। च। मे। पर्वताः। च। मे। सिकताः। च। मे। वनस्पतयः। च। मे। हिरण्यम्। च। मे। अयः। च। मे। श्यामम्। च। मे। लोहम्। च। मे। सीसम्। च। मे। त्रपु। च। मे। यज्ञेन। कल्पन्ताम्॥१३॥
विषय - पुनश्च, तोच विषय
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - (मे) माझा (अश्या) (घर, भवन आदी निर्माणकार्यासाठी आवश्यक) दगड (च) आणि हिरा आदी रत्न, तसेच (मे) माझी (मृत्तिका) (शेती, बांधकाम आदीसाठी लागणारी) चांगली माती (च) आणि साधारण माती (माझ्या उत्कर्षासाठी उपयोगी व्हावी) (मे) माझी (गिरय:) मेघ-माला (च) आणि ढग (माझ्या शेती आदीसाठी उपयुक्तवृष्टी) तसेच (मे) माझे (पर्वता:) लहान-मोठे पर्वत (च) आणि पर्वतावर, दर्‍या-खोर्‍यात उद्वावणारे वृक्षादी (माझ्या योग्य परिश्रमामुळे माझ्यासाठी फलदायी व्हावेत) (मे) माझी (मी उपयोगात आणत असलेली (सिकता:) मोठी जाड वाळू (च) आणि लहान-बारीक वाळू; तसेच (मे) माझे (वनस्पतय:) वन्य वट आदी वृक्ष (माझ्यासाठी उपकारक होवोत) (मे) माझे (हिरण्यम्) सर्वप्रिय असे सुवर्णधन (च) आणि चांदी आदी धातू, तसेच (मे) माझे (अय:) लोखंड (च) (आणि त्यापासून निर्मित उपयोगी साधने व अस्त्र-शस्त्र (माझ्यासाठी उपयोगी ठरोत) (मे) माझा (श्यामम्) नील्पणी अथवा आदी रत्न (च) व चंद्रकांतमणी, तसेच (मे) माझे (लोहम्) सुवर्ण (च) आणि कान्तीसार आदी धातू माझ्यासाठी उपयोगी ठरोत) (मे) माझे (सीसम्) शिसें धातू (च) लाख, तसेच (मे) माझे (त्रपु) जसद धातू (च) आणि पितळ आदी धातू, या सर्वांच्या (यज्ञेन) संगतीकरणाने व मिश्रणाने हे सर्व धातू माझ्याकरिता (कल्पन्ताम्) फलदायी व उपयोगी होवोत ॥13॥
भावार्थ - भावार्थ - मनुष्यांनी भूमीवरील (धातू व वृक्ष-वनस्पती आदींचे) तसेच भूमीगत धातू आदी पदार्थांचे यथोचित ज्ञान, परीक्षा करून त्या रत्न व धातूंचा सर्वांच्या कल्याणासाठी उपयोग करावा. ॥13॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal