English
यजुर्वेद - अध्याय 18/ मन्त्र 22
ऋषिः - देवा ऋषयः
देवता - यज्ञवानात्मा देवता
छन्दः - भुरिक् शक्वरी
स्वरः - धैवतः
2
अ॒ग्निश्च॑ मे घ॒र्मश्च॑ मे॒ऽर्कश्च॑ मे॒ सूर्य॑श्च मे प्रा॒णश्च॑ मेऽश्वमे॒धश्च॑ मे पृथि॒वी च॒ मेऽदि॑तिश्च मे॒ दिति॑श्च मे॒ द्यौश्च॑ मे॒ऽङ्गुल॑यः॒ शक्व॑रयो॒ दिश॑श्च मे य॒ज्ञेन॑ कल्पन्ताम्॥२२॥
स्वर सहित पद पाठअ॒ग्निः। च॒। मे॒। घ॒र्मः। च॒। मे॒। अ॒र्कः। च॒। मे॒। सूर्यः। च॒। मे॒। प्रा॒णः। च॒। मे॒। अ॒श्व॒मे॒धः। च॒। मे॒। पृ॒थि॒वी। च॒। मे॒। अदि॑तिः। च॒। मे॒। दितिः॑। च॒। मे॒। द्यौः। च॒। मे॒। अ॒ङ्गुल॑यः। शक्व॑रयः। दिशः॑। च॒। मे॒। य॒ज्ञेन॑। क॒ल्प॒न्ता॒म् ॥२२ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अग्निश्च मे घर्मश्च मेर्कश्च मे सूर्यश्च मे प्राणश्च मे स्वमेधश्च मे पृथिवी च मेदितिश्च मे दितिश्च मे द्यौश्च मेङ्गुलयः शक्वरयो दिशश्च मे यज्ञेन कल्पन्ताम् ॥
स्वर रहित पद पाठ
अग्निः। च। मे। घर्मः। च। मे। अर्कः। च। मे। सूर्यः। च। मे। प्राणः। च। मे। अश्वमेधः। च। मे। पृथिवी। च। मे। अदितिः। च। मे। दितिः। च। मे। द्यौः। च। मे। अङ्गुलयः। शक्वरयः। दिशः। च। मे। यज्ञेन। कल्पन्ताम्॥२२॥
विषय - पुनश्च, तोच विषय -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - (मे) माझा (अग्नि:) अग्नी (च) त्याचा विविध कार्यात उपयोग, तसेच (मे) माझा (धर्म:) घाम (श्रमजव्य घाम, कार्यशालिता) (च) माझी (वा कार्य केल्यानंतर मिळणारी शान्ती (माझ्यासाठी सुखकर होवो) (मे) माझे (अर्क:) (इतरांच्या कार्यनिष्ठेप्रत मी करीत असलेला त्यांचा) सत्काराचे साहित्य (च) आणि त्यासाठी मी केलेला व्यवहार वा यत्न, तसेच (मे) माझा (सूर्य्य:) सूर्य (च) आणि माझ्या जीवन-चरितार्थाचे कारण, तसेच (मे) माझा (प्राण:) प्राण शरीरातील जीवनाचा हेतू (च) बाहेरील वायू (माझ्यासाठी हितकर होवो) (मे) माझा (अश्वमेध:) राज्य व राज्याचा संपूर्ण प्रदेश (च) आणि त्या राज्यातील राजनीती, तसेच (मे) माझी (पृथिवी) भूमी (च) त्यावरील सर्व स्थिर पदार्थ व मला सुखकर व्हावेत) (मे) माझी (अदिति:) अखंडनीती आचरण (च) आणि माझे इंद्रिय-दमन, तसेच (मे) माझी (दिति:) खंडित-साहित्य (च) आणि अनित्य जीवन वा शरीर (मला हितकर होवो) (मे) माझा (द्यौ:) धर्माचा प्रकाश (धर्माविषयी मी करीत असलेले कार्य) (च) आणि दिवस व रात्र, तसेच (मे) माझी (अङुलय:) ओंटे आणि (शक्वरय:) त्यातील शक्ती, तसेच (दिश:) पूर्व आदी सर्वदिशा (च) ईशान, वायव्य, नैऋत्य, आग्नेय या उपदिशा हे वरील सर्व पदार्थ (यज्ञेन) सर्वांचे ऐक्य करणार्‍या परमेश्वराने माझ्यासाठी (कल्पन्ताम्) सामर्थ्यवान आणि हितकर करावीत (मी अशी प्रार्थना करीत आहे) ॥22॥
भावार्थ - भावार्थ - जे लोक सर्व प्राण्यांच्या सुखाकरिता यज्ञाचे आयोजन करतात, तो महाशय (उदारमना) लोक असतात ॥22॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal