Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 18/ मन्त्र 73
    ऋषिः - कुत्स ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - आर्षी त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    1

    पृ॒ष्टो दिा॒व पृ॒ष्टोऽअ॒ग्निः पृ॑थि॒व्यां पृ॒ष्टो विश्वा॒ऽओष॑धी॒रावि॑वेश। वै॒श्वा॒न॒रः सह॑सा पृ॒ष्टोऽअ॒ग्निः स नो॒ दिवा॒ स रि॒षस्पा॑तु॒ नक्त॑म्॥७३॥

    स्वर सहित पद पाठ

    पृ॒ष्टः। दि॒वि। पृ॒ष्टः। अ॒ग्निः। पृ॒थि॒व्याम्। पृ॒ष्टः। विश्वाः॑। ओष॑धीः। आ। वि॒वे॒श॒। वै॒श्वा॒न॒रः। सह॑सा। पृ॒ष्टः। अ॒ग्निः। सः। नः॒। दिवा॑। सः। रि॒षः। पा॒तु॒। नक्त॑म् ॥७३ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    पृष्टो दिवि पृष्टोऽअग्निः पृथिव्याम्पृष्टो विश्वा ओषधीरा विवेश । वैश्वानरः सहसा पृष्टो अग्निः स नो दिवा स रिषस्पातु नक्तम् ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    पृष्टः। दिवि। पृष्टः। अग्निः। पृथिव्याम्। पृष्टः। विश्वाः। ओषधीः। आ। विवेश। वैश्वानरः। सहसा। पृष्टः। अग्निः। सः। नः। दिवा। सः। रिषः। पातु। नक्तम्॥७३॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 18; मन्त्र » 73
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - (प्रजाजनांची कामना) हे सेनापती, ज्याप्रमाणे (दिवि) प्रकाशस्वरूप सूर्य (पृष्ट:) ज्ञातव्य (अग्नि:) अग्नीमध्ये आणि (पृष्ट:) ज्ञातव्य पावकामधे आपल्या (सहसा) शक्ती (प्रकाश, उष्णता आदीं) बलाने (वैश्वातर:) विश्वात प्रकाशमान होत आहे, तसेच (पृष्ट:) ज्ञातव्य (अग्नि:) विद्युतरूप अग्नी (विश्वा:) समस्त (ओषधी:) औषधीमधे (आ विवेश) प्रविष्ट झालेला आहे (सूर्य, अग्नी आणि विद्युत, सर्व वस्तूमधे शक्ती वा ऊर्जारुपाने व्याप्त आहेत) (स:) तो अग्नी आम्हा प्रजाजनांचे (दिवा) दिवसा आणि (स:) तो अग्नी (वक्तम्) रात्रीच्या वेळी रक्षण करतो, तद्वत हे सेनापती, आपण (न:) आम्हा प्रजाजनांचे (रिष:) हिंसक लोकांकडून सदा (पातु) रक्षण करा ॥73॥

    भावार्थ - भावार्थ - जे लोक आकाशस्य सूर्यापासून आणि पृथ्वीपासून मिळणार्‍या शक्तीचा तसेच सर्व पदार्थात व्यापक असणार्‍या विद्युत अग्नीचा विद्वानांकडून (वा वैज्ञानिकांकडून) शोध लावतात. (सूर्य, भूमी आणि विद्युत यांपासून मिळणार्‍या ऊर्जेपासून लाभ घेतात) त्यांना शत्रूपासून धोका नसतो. ते सदा निर्भय राहतात ॥73॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top