English
यजुर्वेद - अध्याय 34/ मन्त्र 32
आ रा॑त्रि॒ पार्थि॑व॒ꣳ रजः॑ पि॒तुर॑प्रायि॒ धाम॑भिः।दि॒वः सदा॑सि बृह॒ती वि ति॑ष्ठस॒ऽआ त्वे॒षं व॑र्त्तते॒ तमः॑॥३२॥
स्वर सहित पद पाठआ। रा॒त्रि॒। पार्थि॑वम्। रजः॑। पि॒तुः। अ॒प्रा॒यि॒। धाम॑भि॒रिति॒ धाम॑ऽभिः ॥ दि॒वः। सदा॑सि। बृ॒ह॒ती। वि। ति॒ष्ठ॒से॒। आ। त्वे॒षम्। व॒र्त्त॒ते॒। तमः॑ ॥३२ ॥
स्वर रहित मन्त्र
आ रात्रि पर्थिवँ रजः पितुरप्रायि धामभिः । दिवः सदाँसि बृहती वि तिष्ठस आ त्वेषँवर्तते तमः ॥
स्वर रहित पद पाठ
आ। रात्रि। पार्थिवम्। रजः। पितुः। अप्रायि। धामभिरिति धामऽभिः॥ दिवः। सदासि। बृहती। वि। तिष्ठसे। आ। त्वेषम्। वर्त्तते। तमः॥३२॥
विषय - पुढील मंत्रात रात्रीचे वर्णन केले आहे. -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे मनुष्यानो, जी (बृहि) मोठी (रात्रि) रात्र (दिवः) प्रकाशाच्या (सदांसि) स्थानांना (पृथ्वीतल व आकाश, यांना (वि, तिष्ठसे) व्याप्त करते (दिवस संपल्यावर रात्र या स्थानांवर सत्ता मिळविते), जी रात्र (पितुः) आपल्या पित्याच्या, सूर्याच्या मध्यस्थ ग्रह-नक्षत्रादीच्या लोकांना (धामभिः) सर्व स्थानांसह (पर्थिवम्) पृथ्वीविषयक (रजः) लोकांनादेखील (आ, अप्रायि) पूर्णतः व्यापून आहे आणि ज्या रात्रीचा (त्वेषम्) (तमः) अधिक व घोर अंधार (आ, वर्त्तते) सर्वत्र येतो नि जातो, हे मनुष्यानो, तुम्ही त्या रात्रीचाही यथोचित लाभ घ्या. ॥32॥
भावार्थ - भावार्थ - हे मनुष्यानो, पृथ्वीची जी छाया रात्री सूर्याच्या प्रकाशाला शेकते (पृथ्वाच्या अर्ध्या भागावर रात्र होते) आणि जी छाया सर्व वातावरणाला आवृत्त करते, त्या रात्रीचे तुम्ही यथोचित सेवन करा. ॥32॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal