Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 7
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 7/ मन्त्र 9
    ऋषिः - गृत्समद ऋषिः देवता - मित्रावरुणौ देवते छन्दः - आर्षी गायत्री,आसुरी गायत्री स्वरः - षड्जः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    9

    अ॒यं वां॑ मित्रावरुणा सु॒तः सोम॑ऽऋतावृधा। ममेदि॒ह श्रु॑त॒ꣳ हव॑म्। उ॒प॒या॒मगृ॑हीतोऽसि मि॒त्रावरु॑णाभ्यां त्वा॥९॥

    स्वर सहित पद पाठ

    अ॒यम्। वाम्। मि॒त्रा॒व॒रु॒णा॒। सु॒तः। सोमः॑। ऋ॒ता॒वृ॒धेत्यृ॑तऽवृधा। मम॑। इत्। इ॒ह। श्रु॒त॒म्। हव॑म्। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। मि॒त्रावरु॑णाभ्याम्। त्वा॒ ॥९॥

    स्वर रहित मन्त्र

    अयँवाम्मित्रावरुणा सुतः सोमऽऋतावृधा । ममेदिह श्रुतँ हवम् । उपयामगृहीतोसि मित्रावरुणाभ्यां त्वा ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    अयम्। वाम्। मित्रावरुणा। सुतः। सोमः। ऋतावृधेत्यृतऽवृधा। मम। इत्। इह। श्रुतम्। हवम्। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। मित्रावरुणाभ्याम्। त्वा॥९॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 7; मन्त्र » 9
    Acknowledgment

    सपदार्थान्वयः - हे मित्रावरुणा प्राणोदानाविव वर्तमानौ ऋतावृधा यौ ऋतं=विज्ञानं वर्द्धयतस्तौअध्यापकाध्येतारौ! [वाम्]=युवयोरयं सोमः योगेश्वर्यवृन्दः सुतः निष्पादितःअस्ति, युवामिह मम हवं स्तुतिसमूहं श्रुतं शृणुतम्। हे यजमान! यतस्त्वमुपयामगृहीत इत्=एव (इव) असि, अतोऽहं मित्रावरुणाभ्यां सह वर्त्तमानं त्वा=त्वां गृह्णामि॥ ७। ९॥ [हे.....ऋतावृधा अध्यापकाध्येतारौ......युवामिह मम हवं श्रुतं, हे यजमान!यतस्त्वमुपयामगृहीत इत्=एवासि, अतोऽहं मित्रावरुणाभ्यां सह वर्तमानं त्वा=त्वां गृह्णामि]

    पदार्थः -
    (अयम्) (वाम्) युवयोः (मित्रावरुणा) प्राणोदानाविव वर्त्तमानौ (सुतः) निष्पादितः (सोमः) योगैश्वर्य्यवृन्दः (ऋतावृधा) यौ ऋतं=विज्ञानं वर्द्धयतस्तौ (मम) योगविद्याप्रियस्य (इत्) इव (इह) अस्मिन् योगविद्याग्राहके व्यवहारे (श्रुतम्) शृणुतम् (हवम्) स्तुतिसमूहम् (उपयामगृहीतः) (असि) (मित्रावरुणाभ्याम्) (त्वा) त्वाम्॥ अयं मंत्रः शत० ४ । १ । ४ । ७ व्याख्यातः ॥ ९॥

    भावार्थः - अत्र वाचकलुप्तोपमालङ्कारः॥ मनुष्याणामुचितमेतद्--विद्यां गृहीत्वोपदेशं श्रुत्वा, यमनियमान् धृत्वा, योगाभ्यासेन सह वर्त्तितव्यम् ॥ ७। ९॥

    भावार्थ पदार्थः - ऋतावृधा=विद्याग्रहीतारौ । हवम्=उपदेशम्। उपयामगृहीतः=धृतयमनियमः। मित्रावरुणाभ्याम्= प्राणोदानाभ्याम्॥

    विशेषः - गृत्समदः।मित्रावरुणौ=अध्यापकाध्येतारौ। आर्षी गायत्री। उपयामगृहीतोसीत्यस्यासुरी गायत्री। षड्जः॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top