Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 15
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 15/ मन्त्र 53
    ऋषिः - परमेष्ठी ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - भुरिगार्षी पङ्क्तिः स्वरः - पञ्चमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    0

    स॒म्प्रच्य॑वध्व॒मुप॑ सं॒प्रया॒ताग्ने॑ पथो॒ दे॑व॒याना॑न् कृणुध्वम्। पुनः॑ कृण्वा॒ना पि॒तरा॒ युवा॑ना॒न्वाता॑सी॒त् त्वयि॒ तन्तु॑मे॒तम्॥५३॥

    स्वर सहित पद पाठ

    स॒म्प्रच्य॑वध्व॒मिति॑ स॒म्ऽप्रच्य॑वध्वम्। उप। स॒म्प्रया॒तेति॑ स॒म्ऽप्रया॑त। अग्ने॑। प॒थः। दे॒व॒याना॒निति॑ देव॒ऽयाना॑न्। कृ॒णु॒ध्व॒म्। पुन॒रिति॒ पुनः॑। कृ॒ण्वा॒ना। पि॒तरा॑। युवा॑ना। अ॒न्वाता॑सी॒दित्य॑नुऽआता॑सीत्। त्वयि॑। तन्तु॑म। ए॒तम् ॥५३ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    सम्प्रच्यवध्वमुप सम्प्र याताग्ने पथो देवयानान्कृणुध्वम् । पुनः कृण्वाना पितरा युवानान्वाताँसीत्त्वयि तन्तुमेतम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    सम्प्रच्यवध्वमिति सम्ऽप्रच्यवध्वम्। उप। सम्प्रयातेति सम्ऽप्रयात। अग्ने। पथः। देवयानानिति देवऽयानान्। कृणुध्वम्। पुनरिति पुनः। कृण्वाना। पितरा। युवाना। अन्वातासीदित्यनुऽआतासीत्। त्वयि। तन्तुम। एतम्॥५३॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 15; मन्त्र » 53
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो (स्त्रियांनो व पुरुषांनो) तुम्ही विद्या (उपसंप्रमात) चांगल्याप्रकारे प्राप्त करा (विद्वान व्हा) आणि (देवयानान्) धार्मिकजनांच्या (पथ:) मार्गाने (संप्रच्यमध्यम्) सम्यकप्रकारे वाटचाल करा. धर्माचे (कृणुध्वम्) आचरण करा. हे (अग्निे) परिवारातील ज्येष्ठतम) विद्वान पितामह, (त्वयि) तुम्ही परिवारात हयात असताना (पितरा) रक्षक माता-पिता, पुत्र, पौत्र आदी या सर्वांनी ब्रह्मचर्याचे पालन (कृण्वाना) करीत (युवाना) पूर्ण यौवनावस्था प्राप्त करावी स्वयंवर पद्धतीने विवाह करून (पुन:) तद्नंतर (एवम्) गर्भाधानादी शास्त्रोक्त रीतीने (तत्नुम्) संतती (अन्वातांसीत्) (आपल्याशी संस्कार व विद्या या दृष्टीने) अनुकूल अशा संतानाला जन्म द्यावा. ॥53॥

    भावार्थ - भावार्थ - कुमार-कुमारिका यांनी धर्म-नियमाप्रमाणे ब्रह्मचर्य धारण करीत पूर्ण विद्या अवगत करून धार्मिक बनावे. युवावस्था प्राप्त केल्यानंतर युवतींनी युवकांची आणि युवकांनी युवतींची परीक्षा (व अनुकूल निवड) करावी. नंतर दोघात प्रीतिभाव उत्पन्न झाल्यानंतर स्वेच्छेने, स्वनिर्णयाप्रमाणे विवाह करावा. त्यानंतर धर्माप्रमाणे संतती उत्पन्न करावी. सेवा-सुश्रूषा करून आई-वडीलांना संतुष्ट करावे आणि आप्त विद्वानांनी दर्शविलेल्या मार्गावर चालावे. तसेच स्त्री-पुरुषांनी ज्याप्रमाणे धर्ममार्ग सुगम-सरल करावा, तसेच भूमी, जल आणि अंतरिक्ष यांवर यामध्ये सुगम सरळ मार्गांची रचना करावी ॥53॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top