Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 29
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 29/ मन्त्र 17
    ऋषिः - भार्गवो जमदग्निर्ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    1

    आ॒त्मानं॑ ते॒ मन॑सा॒राद॑जानाम॒वो दि॒वा प॒तय॑न्तं पत॒ङ्गम्।शिरो॑ऽअपश्यं॒ प॒थिभिः॑ सु॒गेभि॑ररे॒णुभि॒र्जेह॑मानं पत॒त्त्रि॥१७॥

    स्वर सहित पद पाठ

    आ॒त्मान॑म्। ते॒। मन॑सा। आ॒रात्। अ॒जा॒ना॒म्। अ॒वः। दि॒वा। प॒तय॑न्तम्। प॒त॒ङ्गम्। शिरः॑। अ॒प॒श्य॒म्। प॒थिभि॒रिति॑ प॒थिऽभिः॑। सु॒गेभि॒रिति॑ सु॒ऽगेभिः॑। अ॒रे॒णुभि॒रित्य॑रे॒णुऽभिः॑। जेह॑मानम्। प॒त॒त्रि ॥१७ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    आत्मानन्ते मनसारादजानामवो दिवा पतयन्तम्पतङ्गम् । शिरोऽअपश्यम्पथिभिः सुगेभिररेणुभिर्जेहमानम्पतत्रि ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    आत्मानम्। ते। मनसा। आरात्। अजानाम्। अवः। दिवा। पतयन्तम्। पतङ्गम्। शिरः। अपश्यम्। पथिभिरिति पथिऽभिः। सुगेभिरिति सुऽगेभिः। अरेणुभिरित्यरेणुऽभिः। जेहमानम्। पतत्रि॥१७॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 29; मन्त्र » 17
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे विद्वान, मी (एक विद्वान) (अरसा) स्वतःच्या चिंतन-मननाद्वारे (आसत्) आपल्या जवळच कधी (अवः) खाली, तर कधी (दिवा) आकाशात (पतङ्गम्) सूर्याकडे (पतयन्तम्) जाताना अशा (ते) आपल्या (आत्मानम्) आत्मस्वरूपाला (अजानाम्) जाणतो वा अनुभव करतो. (मी आत्म्याच्या माध्यमातून दूरच्या प्रदेशात प्रवास करून येतो) तसेच (अरेणुभिः) ज्या मार्गावर अजिबात धूळ, धूर नाही अशा निर्मळ आणि (सुगेभिः) सुगम सुखेन गम्य अशा (पथिभिः) (आकाशीच व अवकाशातील) मार्गाने (जेडमानम्) प्रयन्तपूर्वक (यान चालवीत) (पतत्रि) पक्ष्याप्रमाणे उडणार्‍या (शिरः) ज्याचे डोके (समोरील भाग) दुरून डोक्याप्रमाणे गोल दिसते, तशा विमान आदी यानांना (अपश्‍वम्) पाहतो, तसे हे विद्वान, आपणही पहा. ॥17॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. हे मनुष्यांनो, तुम्ही आपल्या आत्म्याला ओळखावी जो सर्वापेक्षा अतिवेगवान असून अग्नीवत तेजाची आहे. तसेच योग्य वैज्ञानिक वा तांत्रिक पद्धतीने निर्मित अशा अग्नीसंचालित यानांमधे बसून जल, स्थल व आकाशात प्रयत्नपूर्वक विहार करा, दूरवर जा. जसे शरीरात शिरा उत्तम आहे, तसे (यानात) विमानाला उत्तम जाणावे. ॥17॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top