यजुर्वेद - अध्याय 33/ मन्त्र 47
ऋषिः - कुत्सीदिर्ऋषिः
देवता - विश्वेदेवा देवताः
छन्दः - स्वराडार्षी गायत्री
स्वरः - षड्जः
1
अधि॑ नऽ इन्द्रैषां॒ विष्णो॑ सजा॒त्यानाम्। इ॒ता मरु॑तो॒ऽ अश्वि॑ना।तं प्र॒त्नथा॑। अ॒यं वे॒नः। ये दे॒वासः॑। आ न॒ऽइडा॑भिः।विश्वे॑भिः सो॒म्यं मधु॑। ओमा॑सश्चर्षणीधृतः॥४७॥
स्वर सहित पद पाठअधि। नः॒। इ॒न्द्र॒। ए॒षा॒म्। विष्णो॒ऽइति॒ विष्णो॑। स॒जा॒त्या᳖ना॒मिति॑ सऽजा॒त्या᳖नाम्। इ॒त। मरु॑तः। अश्वि॑ना ॥४७ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अधि नऽइन्द्रेषाँविष्णो सजात्यानाम् । इता मरुतोऽअश्विना । तम्प्रत्नथाऽअयँवेनो ये देवासऽआ नऽइडाभिर्विश्वेभिः सोम्यम्मध्वोसश्चर्षणीधृतः॥
स्वर रहित पद पाठ
अधि। नः। इन्द्र। एषाम्। विष्णोऽइति विष्णो। सजात्यानामिति सऽजात्यानाम्। इत। मरुतः। अश्विना॥४७॥
विषय - व्यापक अधिकारवान् पुरुष की अध्यक्षता ।
भावार्थ -
हे (इन्द्र) ऐश्वर्यवन्! हे (विष्णो) व्यापक शक्ति वाले ! हे ( मरुतः) शत्रु के मारने हारे वीर भटो ! हे (अश्विना ) विद्याओं में पारंगत राष्ट्र में व्यापक अधिकार के स्वामियो ! आप सब यथाधिकार (नः) हमारे और ( एषाम् ) इन ( सजाव्यानाम् ) समान धन मान और कुल वाले पुरुषों के बीच (अधि) अधिक (इत) प्रतिष्ठा प्राप्त करो ।
ये सब प्रतीक हैं। 'तम् प्रत्नथा '० अ० ७ । १२ ॥ 'भयं -वेन: ' ० ७ । १६ ॥ 'ये देवास : ' ० ७ । १९ ॥ 'आ न इडाभि: ' ० ३३ । ३४ ॥ ‘विश्वेभिः सोम्यं मधु' ० ३३ । १० ॥ 'ओमासश्चर्षणीधृत: ' ० -७ । ३३ ॥ इनकी व्याख्या वहीं देखो ।
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - कुसीदिर्ऋषिः । इन्द्रो देवता । पिपीलिकामध्या निचृद् गायत्री । षड्जः ॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal