यजुर्वेद - अध्याय 8/ मन्त्र 22
ऋषिः - अत्रिर्ऋषिः
देवता - गृहपतयो देवताः
छन्दः - भूरिक् साम्नी बृहती,विराट आर्ची बृहती
स्वरः - ऋषभः, मध्यमः
1
यज्ञ॑ य॒ज्ञं ग॑च्छ य॒ज्ञप॑तिं गच्छ॒ स्वां योनिं॑ गच्छ॒ स्वाहा॑। ए॒ष ते॑ य॒ज्ञो य॑ज्ञपते स॒हसू॑क्तवाकः॒ सर्व॑वीर॒स्तं जु॑षस्व॒ स्वाहा॑॥२२॥
स्वर सहित पद पाठयज्ञ॑। य॒ज्ञम्। ग॒च्छ॒। य॒ज्ञप॑ति॒मिति॑ य॒ज्ञऽप॑तिम्। ग॒च्छ॒। स्वाम्। योनि॑म्। ग॒च्छ॒। स्वाहा॑। ए॒षः। ते॒। य॒ज्ञः। य॒ज्ञ॒प॒त॒ इति॑ यज्ञऽपते। स॒हसू॑क्तवाक॒ इति॑ स॒हऽसू॑क्तवाकः। सर्व॑वीर॒ इति॒ सर्व॑ऽवीरः। तम्। जु॒ष॒स्व॒। स्वाहा॑ ॥२२॥
स्वर रहित मन्त्र
यज्ञ यज्ञङ्गच्छ यज्ञपतिङ्गच्छ स्वाँयोनिङ्गच्छ स्वाहा । एष ते यज्ञो यज्ञपते सहसूक्तवाकः सर्ववीरस्तञ्जुषस्व स्वाहा ॥
स्वर रहित पद पाठ
यज्ञ। यज्ञम्। गच्छ। यज्ञपतिमिति यज्ञऽपतिम्। गच्छ। स्वाम्। योनिम्। गच्छ। स्वाहा। एषः। ते। यज्ञः। यज्ञपत इति यज्ञऽपते। सहसूक्तवाक इति सहऽसूक्तवाकः। सर्ववीर इति सर्वऽवीरः। तम्। जुषस्व। स्वाहा॥२२॥
विषय - राष्ट्रपति के कर्तव्य।
भावार्थ -
हे ( यज्ञ ) यज्ञ ! राष्ट्ररूप यज्ञ ! तू ( यज्ञम् ) परस्पर की संगति को एक दूसरे के प्रति समर्पण भाव को ( गच्छ ) प्राप्त कर । ( यज्ञपतिम् गच्छ ) उसको पालन करनेवाले योग्य समर्थ पुरुष को प्राप्त कर । तू ( स्वाम् योनिम् गच्छ ) अपने आश्रय को प्राप्त कर । ( स्वाहा ) तभी उत्तम रीति से सम्पादन हो सकता है । हे ( यज्ञपते ) यज्ञ के पालक राष्ट्रपते ! ( ते ) तेरा ही ( एष: यज्ञः ) यह यज्ञ है । यह ( सह-सूक्तवाकः ) उत्तम वेद के सूक्तों का अध्ययन करनेवाले विद्वान् पुरुषों से युक्त और ( सर्ववीर: ) सब प्रकार के वीर पुरुषों से युक्त है । ( तम् ) उसको तू ( स्वाहा ) उत्तम रीति से वेदानुकूल ( जुषस्व ) स्वीकार कर ॥ शत० ४ । ४ । ४ । १४ ॥
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर -
परमेष्ठी प्राजापत्यः, देवाः प्राजापत्या, प्रजापतिर्वा ऋषिः।
प्रकृतो, मनसस्पतिश्च ऋषी । वेदः प्रजापतिर्देवता । भुरिग् ब्राह्मी बृहती छन्दः । मध्यमः॥
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal