Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 28
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 28/ मन्त्र 8
    ऋषिः - बृहदुक्थो गोतम ऋषिः देवता - इन्द्रो देवता छन्दः - निचृज्जगती स्वरः - निषादः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    2

    होता॑ यक्षत् ति॒स्रो दे॒वीर्न भे॑ष॒जं त्रय॑स्त्रि॒धात॑वो॒ऽपस॒ऽ इडा॒ सर॑स्वती॒ भार॑ती म॒हीः। इन्द्र॑पत्नीर्ह॒विष्म॑ती॒र्व्यन्त्वाज्य॑स्य॒ होत॒र्यज॑॥८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    होता॑। य॒क्ष॒त्। ति॒स्रः। दे॒वीः। न। भे॒ष॒जम्। त्रयः॑। त्रि॒धात॑व॒ इति॑ त्रि॒ऽधात॑वः। अ॒पसः॑। इडा॑। सर॑स्वती। भार॑ती। म॒हीः। इन्द्र॑पत्नी॒रितीन्द्र॑ऽपत्नीः। ह॒विष्म॑तीः। व्यन्तु॑। आज्य॑स्य। होतः॑। यज॑ ॥८ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    होता यक्षत्तिस्रो देवीर्न भेषजन्त्रयस्त्रिधातवो पस इडा सरस्वत्भारती महीः । इन्द्रपत्नीर्हविष्मतीर्व्यन्त्वाज्यस्य होतर्यज ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    होता। यक्षत्। तिस्रः। देवीः। न। भेषजम्। त्रयः। त्रिधातव इति त्रिऽधातवः। अपसः। इडा। सरस्वती। भारती। महीः। इन्द्रपत्नीरितीन्द्रऽपत्नीः। हविष्मतीः। व्यन्तु। आज्यस्य। होतः। यज॥८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 28; मन्त्र » 8
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे (होतः) सुखार्थी मनुष्य, (होता) विद्येचा दाता एक अध्यापक (आज्यस्य) अध्ययन व अध्यापनरूप व्यवहार (यक्षत्) पूर्ण करतो. तसेच (त्रिधातवः) अस्ति, मज्जा आणि वीर्य या तीन धातूंची वृद्धी करणारे (अपसः) कार्य वा उपचार करणारे (त्रषः) अध्यापक, उपदेशक आणि वैद्य (तिस्रः) (देवीः) (न) सर्व विद्या प्रकाशिका वाणीप्रमाणे (सर्वांना योग्यवेळी प्राप्त व्हावेत) (भेषजम्) वैद्य औषधी देऊन आणि (महीः) महान पूजनीय (इडा) प्रशंसनीय, (सरस्वती) विज्ञानवती आणि (भारती) विद्येद्वारे भरण-पोषण करणारी या तीन दिव्यगुणधारिणी स्त्रिया (हविष्मतीः) विविध विज्ञानासह (इन्द्रपत्नीः) जीवात्माच्या पत्नीप्रमाणे असलेले वाणी (व्यन्तु) प्राप्त करोत. हे यजमान, तुम्हीही त्या स्त्रियांची सहगती करा ॥8॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. जशा प्रशंसनीय विज्ञानवती आणि उत्तम बुद्धिमती स्त्रिया आपल्याशी अनुकूल व योग्य पतीस प्राप्त करून आनंदित होतात, तसे अध्यापक, उपदेशक आणि वैद्य हे तिघे स्तुती, धारणा आणि योगधारणा यांनी समृद्ध अशी वाणी बोलत आनंदित होतात. ॥8॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top