Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 28
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 28/ मन्त्र 9
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - इन्द्रो देवता छन्दः - निचृदतिजगती स्वरः - निषादः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    1

    होता॑ यक्ष॒त् त्वष्टा॑र॒मिन्द्रं॑ दे॒वं भि॒षज॑ꣳसु॒यजं॑ घृत॒श्रिय॑म्।पु॒रु॒रूप॑ꣳ सु॒रेत॑सं म॒घोन॒मिन्द्रा॑य॒ त्वष्टा॒ दध॑दिन्द्रि॒याणि॒ वेत्वाज्य॑स्य॒ होत॒र्यज॑॥९॥

    स्वर सहित पद पाठ

    होता॑। य॒क्ष॒त्। त्वष्टा॑रम्। इन्द्र॑म्। दे॒वम्। भि॒षज॑म्। सु॒यज॒मिति॑ सु॒ऽयज॑म्। घृ॒त॒श्रिय॒मिति॑ घृत॒ऽश्रिय॑म् पु॒रु॒रूप॒मिति॑ पुरु॒ऽरूप॑म्। सु॒रेत॑स॒मिति॑ सु॒ऽरेत॑सम्। म॒घोन॑म्। इन्द्रा॑य। त्वष्टा॑। दध॑त्। इ॒न्द्रि॒याणि॑। वेतु॑। आज्य॑स्य। होतः॑। यज॑ ॥९ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    होता यक्षत्त्वष्टारमिन्द्रन्देवम्भिषजँ सुयजङ्घृतश्रियम् । पुरुरूपँ सुरेतसम्मघोनमिन्द्राय त्वष्टा दधदिन्द्रियाणि वेत्वाज्यस्य होतर्यज ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    होता। यक्षत्। त्वष्टारम्। इन्द्रम्। देवम्। भिषजम्। सुयजमिति सुऽयजम्। घृतश्रियमिति घृतऽश्रियम् पुरुरूपमिति पुरुऽरूपम्। सुरेतसमिति सुऽरेतसम्। मघोनम्। इन्द्राय। त्वष्टा। दधत्। इन्द्रियाणि। वेतु। आज्यस्य। होतः। यज॥९॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 28; मन्त्र » 9
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ -हे (होतः) शुभगुणदाता, (होता) पथ्याप्रमाणे आहार-विहार करणार्‍या कोणी माणूस (त्वष्टारम्) धातुदोषामुळे उत्न्न झालेल्या दोषांना नष्ट करतो, त्यामुळे तो अद्भुत कार्यें करण्यात समर्थ होतो, तो (मघोनम्) प्रभूत धनवान (पुरुरूपम्) अनेक रूपाने कार्य करणारा (घृतश्रियम्) जलामुळे (वा स्नानामुळे वा जलसेवनामुळे सुंदर तेजस्वी शरीर असलेला (सुजयम्) सुंदर ऐक्य वा संगती निर्माण करणारा (भिषजम्) वैद्य (देवम्) तेजस्वी (इन्द्रम्) ऐश्‍वर्यवान व्यक्तीचा (यक्षत्) संग करतो आणि (आज्यस्य) ज्ञातव्य सरल सोपे वचनांद्वारे (इन्द्राय) प्रेरक प्राण्यांना (इन्द्रियाणि) कान आदी स्वस्थ इंद्रियें देतो वा त्यांना धन (दधत्) धारण करतो, तेंव्हा तो वैद्य (त्वष्टा) तेजस्विता (वेतु) प्रपात करतो. हे यजमान, तूही त्याच्याप्रमाणे स्वास्थ्यदानरूप (यज) यज्ञ कर ॥9॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. हे मनुष्यांनो, तुम्ही आप्त (विश्‍वसनीय), सत्यवादी, रोगनिवारक गुणकारी औषधी देणार्‍या आणि तुमचे धन-ऐश्‍वर्याची वृद्धी करणार्‍या वैद्यराजाकडे जा. आपल्या शरीर आत्मा, अंतःकरण आणि इंद्रियांचे बळ वाढवून परम सुख प्राप्त करा ॥9॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top