Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 33
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 33/ मन्त्र 64
    ऋषिः - गौरीवितिर्ऋषिः देवता - इन्द्रो देवता छन्दः - त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    1

    जनि॑ष्ठाऽउ॒ग्रः सह॑से तु॒राय॑ म॒न्द्रऽओजि॑ष्ठो बहु॒लाभि॑मानः।अव॑र्द्ध॒न्निन्द्रं॑ म॒रुत॑श्चि॒दत्र॑ मा॒ता यद्वी॒रं द॒धन॒द्धनि॑ष्ठा॥६४॥

    स्वर सहित पद पाठ

    जनि॑ष्ठाः। उ॒ग्रः। सह॑से। तु॒राय॑। म॒न्द्रः। ओजि॑ष्ठः। ब॒हु॒लाभि॑मान॒ इति॑ ब॒हु॒लऽअ॑भिमानः ॥ अव॑र्द्धन्। इन्द्र॑म्। म॒रुतः॑। चि॒त्। अत्र॑। मा॒ता। यत्। वी॒रम्। द॒धन॑त्। धनि॑ष्ठा ॥६४ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    जनिष्ठाऽउग्रः सहसे तुराय मन्द्रऽओजिष्ठो बहुलाभिमानः । अवर्धन्निन्द्रम्मरुतश्चिदत्र माता यद्वीरन्दधनद्धनिष्ठा ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    जनिष्ठाः। उग्रः। सहसे। तुराय। मन्द्रः। ओजिष्ठः। बहुलाभिमान इति बहुलऽअभिमानः॥ अवर्द्धन्। इन्द्रम्। मरुतः। चित्। अत्र। माता। यत्। वीरम्। दधनत्। धनिष्ठा॥६४॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 33; मन्त्र » 64
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे राजा (धनिष्ठा) अत्यंत धनवंती ज्या (माता) मातेने (यह) ज्या आपल्यासारख्या (वीरम्) शूरवीर पुत्राला (दधन्त्) जन्म दिला आणि आपले पालन-पोषण केले आणि (चित्त) जसे (इन्द्रम्) सूर्याला (मसतः) वायू वाढवितो, तसे ज्या आपणाला सभासद (योग्यता, ज्ञान, नैपुण्य आदी देऊन) (अवर्धन्) चाढवतात, (ते आपण अवश्यमेव श्रेष्ठव प्रशंसनीय आहात) आपण (अत्र) या राज्यपालनरूप कार्यात (सहसे) बलप्राप्तीसाठी आणि (तुराय) त्वरित कार्यसिद्धीसाठी (उग्रः) तेजस्वी स्वभाव धारण करून ( मन्द्रः) अधिकाधिक प्रशंसा प्राप्त करा (असे आम्ही नागरिक चिंतितो) आपण सर्वांना आनंदित करीत (ओजिष्ठाः) अत्यंत पराक्रमी व्हा आणि (बहुलाभिमानः) अनेक प्रकारचे पदार्थ बाळगणारे असा अभिमान देणारे सुख (जनिष्ठाः) उत्पन्न करा. ॥64॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात उपमा अलंकार आहे. जो स्वतः ब्रह्मचर्याद्वारे शारीरिक आत्मिक शक्ती प्राप्त केलेला विद्वान असतो, तो दुष्टांना कठोर दंड देणारा, श्रेष्ठांना सहाय्य देणारा असतो. अनेक सभ्य सभासद त्याचे सहायक असतात त्या धर्मात्मा राजाने न्याय आणि विनयाने राज्याचे रक्षण करावे आणि सर्वप्रकारे उत्कर्ष साधावा. ॥64॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top