यजुर्वेद - अध्याय 33/ मन्त्र 75
ऋषिः - विश्वामित्र ऋषिः
देवता - विद्वान् देवता
छन्दः - निचृज्जगती
स्वरः - निषादः
0
आ रोद॑सीऽअपृण॒दा स्व॑र्म॒हज्जा॒तं यदे॑नम॒पसो॒ऽअधा॑रयन्।सोऽअ॑ध्व॒राय॒ परि॑ णीयते क॒विरत्यो॒ न वाज॑सातये॒ चनो॑हितः॥७५॥
स्वर सहित पद पाठआ। रोद॑सी॒ऽइति॒ रोद॑सी। अ॒पृ॒ण॒त्। आ। स्वः॑। म॒हत्। जा॒तम्। यत्। ए॒न॒म्। अ॒पसः॑। अधा॑रयन् ॥ सः। अ॒ध्व॒राय॑। परि॑। नी॒य॒ते॒। क॒विः। अत्यः॑। न। वाज॑सातये॒ऽइति॒ वाज॑ऽसातये। चनो॑हित॒ऽइति॒ चनः॑ऽहितः ॥७५ ॥
स्वर रहित मन्त्र
आ रोदसीऽअपृणदा स्वर्महज्जातन्यदेनमपसोऽअधारयन् । सोऽअध्वराय परिणीयते कविरत्यो न वाजसातये चनोहितः ॥
स्वर रहित पद पाठ
आ। रोदसीऽइति रोदसी। अपृणत्। आ। स्वः। महत्। जातम्। यत्। एनम्। अपसः। अधारयन्॥ सः। अध्वराय। परि। नीयते। कविः। अत्यः। न। वाजसातयेऽइति वाजऽसातये। चनोहितऽइति चनःऽहितः॥७५॥
विषय - पुनश्च, त्याच विषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (यत्) जो विद्युतरूप अग्नी (रोदसी) पूर्य आणि पृथ्वीला तसेच (महत्) महान (जातम्) प्रसिद्ध (स्वः) अंतरिक्षाला (आ, अपृणत्) व्याप्त करून त्यात भरून आहे, (एनम्) या अग्नीला (अपसः) योग्य त्या कामांसाठी (आ, अधारयन्) जे सम्यकप्रकारे धारण वा वापर करतात (ते सर्व जगाचे हित करतात) तो अग्नी (कविः) शब्द (वा नाद एका ठिकाणाहून दुसरीकडे) नेण्याचे साधन (अध्वराय) अहिंसक शिल्पविद्यारूप यज्ञा करिता (विद्युशक्तीपासून निर्मित यंत्रादीद्वारा हिंसा होऊ नये) तसेच (वाज सातये) वेग प्राप्त करण्याकरिता (परि, नीयते) विद्वान वैज्ञानिक त्या शक्तीला दूरदूरपर्यंत घेऊन जाता. कशाप्रकारे? की (न) जसे (अत्यः) मार्गाक्रमण करणारा घोडा दूरदूर जातो. (सः) तो विद्युदग्नी (चरोहितः) पृथ्वी आदींवर अन्न-धान्य उत्पन्न करण्यासाठी आवश्यक आणि हितकारी आहे, असे तुम्ही त्या अग्नीची महती जाणून घ्या. ॥75॥
भावार्थ - भावार्थ – मनुष्यांचे कर्तव्य आहे की त्यांनी अनेक प्रकारच्या विज्ञानांद्वारे, वैज्ञानिक सिद्धांत आणि प्रयोगादीद्वारे विद्युतरूप अग्नीविद्या पूर्णपणे जाणावी आणि भूमीच्या विविध विभागापर्यंत पोहचविणारी साधनें म्हणजे यान आदी वेगवान शीघ्रगामी साधनांची निर्मिती करण्यासाठी या विद्युदग्नीचा उपयोग करावा. ॥75॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal