यजुर्वेद - अध्याय 33/ मन्त्र 66
ऋषिः - नृमेध ऋषिः
देवता - इन्द्रो देवता
छन्दः - भुरिगनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
1
त्वमि॑न्द्र॒ प्रतू॑र्त्तिष्व॒भि विश्वा॑ऽअसि॒ स्पृधः॑।अ॒श॒स्ति॒हा ज॑नि॒ता वि॑श्व॒तूर॑सि॒ त्वं तू॑र्य्य तरुष्य॒तः॥६६॥
स्वर सहित पद पाठत्वम्। इ॒न्द्र॒। प्रतू॑र्त्ति॒ष्विति॑ प्रऽतू॑र्त्तिषु। अ॒भि। विश्वाः॑। अ॒सि॒। स्पृधः॑ ॥ अ॒श॒स्ति॒हेत्य॑ऽशस्ति॒हा। ज॒नि॒ता। विश्व॒तूरिति॑ विश्व॒ऽतूः। अ॒सि॒। त्वम्। तू॒र्य॒। त॒रु॒ष्य॒तः ॥६६ ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वमिन्द्र प्रतूर्तिष्वभि विश्वा असि स्पृधः । अशस्तिहा जनिता विश्वतूरसि त्वन्तूर्य तरुष्यतः ॥
स्वर रहित पद पाठ
त्वम्। इन्द्र। प्रतूर्त्तिष्विति प्रऽतूर्त्तिषु। अभि। विश्वाः। असि। स्पृधः॥ अशस्तिहेत्यऽशस्तिहा। जनिता। विश्वतूरिति विश्वऽतूः। असि। त्वम्। तूर्य। तरुष्यतः॥६६॥
विषय - पुनश्च, त्या विषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे (इन्द्र) उत्तम ऐश्वर्यदायक राजन्, (त्वम्) आपण (प्रतूर्तिषु) ज्यात ठार मारणे, पराजित करणे, आदी कर्में केली जातात, त्या युद्धामधे (विश्वाः) शत्रूच्या सर्व (स्पृधः) ईर्ष्या-द्वेष करणार्या सैन्याला (अभि, असि) सर्वथा पराभूत करता तसेच (अशस्तिहाः) ज्याची कोणीही प्रशंसा करीत नाही, अशा दुष्टांचा वध करणारे आपण (जनिता) आम्हा प्रजाजनांसाठी सर्व सुख देणारे असून (त्वम्) आपण (विश्वतूः) सर्व शत्रूंना सर्वतः पराजित करणारे व विजय संपादन करणारे (असि) आहात. त्यामुळे (राष्ट्रावर ज्या ज्या वेळी पुढे शत्रूचे आक्रमण होतील, त्या त्या वेळी (तरुष्यातः) तुम्हाला ठार करू पाहणार्या शत्रूला आपण (तूर्य्या) अवश्य ठार करा. ॥66॥
भावार्थ - भावार्थ - जे राजपुरुष अधर्मयुक्त कर्मांचे निवर्तक आणि सुख-उत्पादक असून युद्धकलेत प्रवीण असतील, ते शत्रूंवर अवश्य विजय मिळवतील ॥66॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal