Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 20/ मन्त्र 39
    ऋषिः - आङ्गिरस ऋषिः देवता - इन्द्रो देवता छन्दः - निचृत त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    0

    जु॒षा॒णो ब॒र्हिर्हरि॑वान्न॒ऽइन्द्रः॑ प्रा॒चीन॑ꣳ सीदत् प्र॒दिशा॑ पृथि॒व्याः। उ॒रु॒प्रथाः॒ प्रथ॑मानꣳ स्यो॒नमा॑दि॒त्यैर॒क्तं वसु॑भिः स॒जोषाः॑॥३९॥

    स्वर सहित पद पाठ

    जु॒षा॒णः। ब॒र्हिः। हरि॑वा॒निति॒ हरि॑ऽवान्। नः॒। इन्द्रः॑। प्रा॒चीन॑म्। सी॒द॒त्। प्र॒दिशेति॑ प्र॒ऽदिशा॑। पृ॒थि॒व्याः। उ॒रु॒प्रथा॒ इत्यु॑रु॒ऽप्रथाः॑। प्रथ॑मानम्। स्यो॒नम्। आ॒दि॒त्यैः। अ॒क्तम्। वसु॑भि॒रिति॒ वसु॑ऽभिः। स॒जोषा॒ इति॑ स॒ऽजोषाः॑ ॥३९ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    जुषाणो बर्हिर्हरिवान्नऽइन्द्रः प्राचीनँ सीदत्प्रदिशा पृथिव्याः । उरुप्रथाः प्रथमानँ स्योनमादित्यैरक्तँवसुभिः सजोषाः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    जुषाणः। बर्हिः। हरिवानिति हरिऽवान्। नः। इन्द्रः। प्राचीनम्। सीदत्। प्रदिशेति प्रऽदिशा। पृथिव्याः। उरुप्रथा इत्युरुऽप्रथाः। प्रथमानम्। स्योनम्। आदित्यैः। अक्तम्। वसुभिरिति वसुऽभिः। सजोषा इति सऽजोषाः॥३९॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 20; मन्त्र » 39
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे विद्वान, ज्याप्रमाणे (बर्हिः) अंतरिक्षाचे (जुषाणः) सेवन करीत (आकाशात विहार करीत) (हरिवान्‌) रसादींचे हरण करणाऱ्या किरणांनी युक्त आणि (उरुप्रथाः) अत्यंत विस्तृत क्षेत्रात प्रसृत (इन्द्रः) सूर्य (आदित्यैः) बारा महिने आणि (वसुभिः) पृथ्वी आदी लोकां (सजोषाः) सह वर्तमान होऊन (पृथिव्याः) पृथ्वीसह व (प्रदिशा) उपदिशांसह (प्रथमानम्‌) आपला प्रसार करीत (अक्तम्‌) प्रसिद्ध (प्राचीनम्‌) पुरातन (स्योनम्‌) आपल्या (स्योनम्‌) सुखकारक स्थानात (सीदत्‌) अवस्थित आहे (जसा सूर्य पृथ्वी, दिशा, उपदिशापर्यंत आपला विस्तार करून नित्य अशा भ्रमणकक्षेत फिरत असतो.) तशाप्रकारे (हे विद्वान, आपण आम्हा सामान्यजनांसह) आमच्या मधेच सदा रहा व आम्हास मार्गदर्शन करा) ॥39॥

    भावार्थ - भावार्थ - मनुष्यांकरिता हे हितावह आहे की त्यांनी अहोरात्र प्रयत्न करून, सूर्य जसा अंधकाराचे निवारण करतो, तद्वत अविद्यारूप अंधकार निवारित करावा आणि जसा सूर्य पृथ्वीपेक्षा मोठा आहे, तद्वत अविद्वान लोकांमधे विद्वानाला मोठा (व अनुकरणीय) मानावे. ॥39॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top