Yajurveda/20/55

यजुर्वेद - अध्याय 20/ मन्त्र 55

ऋषिः - विदर्भिर्ऋषिः देवता - अश्विसरस्वतीन्द्रा देवताः छन्दः - अनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः

समि॑द्धोऽअ॒ग्निर॑श्विना त॒प्तो घ॒र्मो वि॒राट् सु॒तः। दु॒हे धे॒नुः सर॑स्वती॒ सोम॑ꣳ शु॒क्रमि॒हेन्द्रि॒यम्॥५५॥

स्वर सहित पद पाठ

समि॑द्ध॒ इति॒ सम्ऽइ॑द्धः। अ॒ग्निः। अ॒श्वि॒ना॒। त॒प्तः। घ॒र्मः। वि॒राडिति॑ वि॒ऽराट्। सु॒तः। दु॒हे। धे॒नुः। सर॑स्वती। सोम॑म्। शु॒क्रम्। इ॒ह। इ॒न्द्रि॒यम् ॥५५ ॥

स्वर रहित मन्त्र

समिद्धोऽअग्निरश्विना तप्तो घर्मा विराट्सुतः । दुहे धेनुः सरस्वती सोमँ शुक्रमिहेन्द्रियम् ॥

स्वर रहित पद पाठ

समिद्ध इति सम्ऽइद्धः। अग्निः। अश्विना। तप्तः। घर्मः। विराडिति विऽराट्। सुतः। दुहे। धेनुः। सरस्वती। सोमम्। शुक्रम्। इह। इन्द्रियम्॥५५॥

यजुर्वेद - अध्याय » 20; मन्त्र » 55
Acknowledgment

यजुर्वेद भाष्य (पण्डित वेदकुमार वेदालंकार) - मराठी

विषय - आता स्त्री-पुरूषांविषयी -

शब्दार्थ -
शब्दार्थ - ज्या प्रमाणे (इह) या जगात (धेनुः) गाय दूध देते, त्याप्रमाणे (सरस्वती) शास्त्र आणि विज्ञानयुक्त वाणी (सुसंस्कृत व मधुर भाषणाची सवय) (माणसाला) (शुद्ध) शुद्ध (सोमम्‌) एश्वर्य आणि (इन्द्रियम्‌) धनाने परिपूर्ण करते (मधुर भाषणाने) मनुष्यास ऐश्वर्यप्राप्ती होते) मी (एक उपासक वा गृहस्थ पुरूष) देखील तसे मधुर भाषण करून संपत्ती मिळवावी तसेच हे (अश्विमा) शुभगुणवान गृहस्थ स्त्री-पुरुषहो, (तप्तः) प्रज्वलित आणि (विराट्) विविध प्रकारे प्रकाश (वा लाभ) देणाऱ्या (सुतः) प्रेरणादायी (समिद्धः) (धर्मः) प्रदीप्त यज्ञाद्वारे (अग्निः) अग्नी साऱ्या जगाची रक्षा करतो, तद्वत तुम्हीदेखील (यथाशक्य) जगाची (सर्व प्राणिमात्राची) रक्षा करा. ॥55॥

भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. या जगात समान गुण, कर्म आणि स्वभाव असलेल्या स्त्री-पुरुषांनी सूर्याप्रमाणे आपल्या कीर्तीद्वारे देदीप्यमान असावे आणि पुरूषार्थ करीत धर्ममय उपायाने ऐश्वर्याचा संचय करावा. ॥55॥

इस भाष्य को एडिट करें

इस मन्त्र के सभी भाष्य देखें -

पिछला मन्त्र

अगला मन्त्र

मेनू बार

साइडबार

यजुर्वेद अध्याय - 20

मन्त्र चुनें

समिद्धोऽअग्निरश्विना तप्तो घर्मा विराट्सुतः । दुहे धेनुः सरस्वती सोमँ शुक्रमिहेन्द्रियम् ॥

यजुर्वेद भाष्य (पण्डित वेदकुमार वेदालंकार) - मराठी